Skip to content
Kenniscentrum - sinds 2005 - met ruim 2000 artikelen over gezondheid!BEKIJK ALLE ONDERWERPEN

Hoge homocysteine in bloed

Hoge homocysteine in bloedDe NDN (Natuur Dietisten Nederland) organiseerde samen met Nutri Health Nederland twee seminars j.l 4 maart met Patrick Holford in Antropia te Zeist. Patrick Holford is momenteel de belangrijkste en meest invloedrijkste voedingsdeskundige in Engeland en auteur van meer dan 30 boeken waaronder de bestseller ‘The Optimum Nutrition Bible’ waarvan meer dan 1 miljoen kopieën zijn verkocht en vertaald in vele talen, van Chinees tot Arabisch.

Nieuw geneeskundig denkmodel

De NDN (Natuur Diëtisten Nederland) vindt dat in het huidig geneeskundige denkmodel voeding als genezende factor nog te weinig wordt ingezet. Voeding neemt wel een basisplaats in bij een nieuw denkmodel in de geneeskunde; namelijk in de zogenaamde ‘functionele geneeskunde’. Functionele geneeskunde is de nieuwe medische benadering voor het optimaal verzorgen van de besturing van het grote geheel, waar natuurlijke en biologische voeding een groot onderdeel van uit maakt.

Wisselwerking tussen voeding en genen

Micro- en macronutriėnten zijn krachtige boodschappers vanuit de voeding, die door hun invloed op de celstofwisseling de patronen van genexpressie veranderen. Anders gezegd: met nutriënten (vitaminen, mineralen, aminozuren en vetzuren) uit de voeding kunnen we invloed uitoefenen op onze genen (Nutrigenetica).

Nutrigenetica: welke voeding past het best bij iemand?

Hoe kunnen we Nutrigenetica zo kort en begrijpelijk mogelijk samenvatten? Het is belangrijk voor onze gezondheid, om met kleine moleculen uit de voeding in de 46 ‘hoofdstukken’ (chromosomen) van het ‘boek van het leven’ (het menselijke genoom), de ‘verhalen’ (genen) het meest positief tot expressie te laten komen. Hiermee hoeven we geen slachtoffer van onze genen te zijn. Ingrijpend gevolg van deze nieuwe benadering is overigens dat deze de verantwoordelijkheid voor de eigen gezondheid geheel terug legt in handen van onszelf. Een tendens die ook steeds meer zichtbaar wordt in de huidige gezondheidszorg.

Voedingsboodschap

Wanneer men in het nieuwe model van functionele geneeskunde ervan uit gaat dat voeding informatie is voor de genen, dan is dus zowel de taal als de boodschap dramatisch anders geworden. Ligt de oplossing dan in een andere voedingsboodschap? De weg teruglopen via een intelligente voedingsinterventie is een simpele en tegelijkertijd geen gemakkelijke oplossing. De voedingsstof die voor de ene mens gezond is, kan voor de ander een belastende, of zelfs gevaarlijke moleculaire boodschap zijn. Voedingsmoleculen hebben met de genen op verschillende manieren, niveaus en plaatsen interactie. De vraag is, hoe worden deze boodschappen de genen binnengeschreven (transcription) en wat gebeurt er met de cellen van het lichaam na vertaling ven deze genen (posttranscription)?

Functionele voeding

Functionele voeding, individueel tot op genetisch niveau aangepast, is in staat veel ziekten te voorkomen en te genezen. Niet alleen lichamelijke ziekten, maar ook psychische en psychiatrische aandoeningen. Om deze benadering “communiceren met de genen door middel van voedingsinterventies” volledig succesvol te maken, is een brede kennis nodig over de biochemische lichaamsprocessen en de wijzen waarop deze onderling met elkaar verband houden.

Patrick Holford bezorgden de vele bezoekers aan beide seminars een leerzame middag en avond met kennis over deze biochemische lichaamsprocessen. Aan bod kwamen o.a. de 5 biochemische geheimen voor een goede gezondheid namelijk; methylatie, oxidatie, hydratie, lipidatie en glycatie. We beginnen met een kort verslag van het belang van een goede methylering en de controle hierop door een bloedtest op de stof Homocysteïne.

Methylatie

Hoge homocysteine in bloedVeel gifstoffen binden zich met koolstofverbindingen, methylgroepen genaamd (dit heet methylatie). Lood en arsenicum bijvoorbeeld, maar ook hormonen worden op deze manier ontgift. Methylatie of methylering is een organisch chemische reactie waarbij een methylgroep aan een molecule wordt toegevoegd. Een methylgroep is een functionele groep, afgeleid van methaan (CH4). Het bestaat uit één koolstofatoom en drie waterstofatomen en heeft de formule CH3.

Afvalverwerkingsfabriek werkt onvoldoende.

Wanneer deze biochemische afvalverwerkingsfabriek niet goed werkt, als gevolg van overbelasting of gebrek aan voedingsstoffen, maakt het lichaam schadelijke stoffen aan. Een voorbeeld hiervan is de stof Homocysteïne. Dit kan het resultaat zijn van een probleem met de methylatie.

Homocysteïne: boodschapper van slecht nieuws

Homocysteïne is een aminozuur dat in het menselijke lichaam aangemaakt kan worden uit een ander aminozuur, te weten methionine. Die omzetting gebeurt met behulp van enzymen. Onder normale omstandigheden wordt het geproduceerde Homocysteïne weer omgevormd of afgebroken zodat de hoeveelheid in het lichaam niet toeneemt.

Verloopt dit proces onvolledig dan kan Homocysteïne in het bloed blijven circuleren. Een verhoogd Homocysteïne-gehalte (verhoogd Homocysteïne) kan ontstaan door genetische afwijkingen, maar ook door een gebrek aan foliumzuur, vitamine B6, B2, B12, N-acetylcysteine en TMG (trimethylglycine). Deze hebben namelijk een functie als co-enzym bij de afbraak van methionine. Met het toenemen van de leeftijd neemt het ‘normale’ Homocysteïne-gehalte toe: met zo’ n 5 tot 10% per 10 jaar.

Het normale Homocysteïne -gehalte in het bloed wordt in Engeland en Amerika steeds meer gesteld op 7 µmol/liter voor mannen en 6 µmol/liter voor vrouwen. Een waarde boven de 15 µmol/liter is te hoog. Dit gehalte moet wel bepaald zijn wanneer iemand 12 uur lang niet gegeten of gedronken heeft (nuchter is). Patrick Holford stelt dat als de waarde rond de 3.5 µmol/liter is, er sprake is van een nog betere methylatie, die uw gezondheid ten goede komt.

Homocysteïne & Voeding

Groente, fruit en vooral kiemen (alfalfa, taugé, broccoli kiemen e.d.) bevatten stoffen die de waarden doen dalen. De meest effectieve anti- Homocysteïne producten zijn:
Gekiemde groenten (zoals alfalfa), avocado, cottage cheese, ricotta, vis, oesters, peulvruchten, ei, uien, knoflook, noten, zaden (Chiazaad, Hennepzaad, sesamzaad, zonnebloempitten, pompoenpitten), algen, tarwekiemen, gevogelte, broccoli, koolsoorten, witlof, bladgroenten, hele graankorrels en muesli(volle graanvlokken) en asperges.

Als er, ondanks verandering van de voedingsgewoonten, nog steeds sprake is van een verhoogd Homocysteïne -gehalte dan is aanvulling van de hierboven genoemde voedingsstoffen noodzakelijk. Een chronisch teveel aan Homocysteïne is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Maar het blijkt ook een boodschapper van slecht nieuws voor nog veel meer ziekten.

Meerdere oorzaken

De oorzaak van een te hoog Homocysteïne-gehalte is een verstoorde omzetting van Homocysteïne op basis van erfelijke enzymmutaties. Een erfelijk verhoogd Homocysteïne-gehalte treft vaak jonge mensen. Daarnaast is het ook mogelijk dat een hoge Homocysteïne ontstaat door omgevingsfactoren zoals voedingsgewoonten (te weinig groenten, onvoldoende volkoren producten, 10 tot 15 kopjes koffie per dag, gebakken vetten, etc.).

Als ‘oorzaak’ voor hoge Homocysteïnewaarden wordt naast een tekort aan B2, B6, B11 en B12 ook genoemd: hormoonpreparaten (de pil, androgenen, levo-dopa), bepaalde reguliere medicatie, alcoholmisbruik en roken. In wezen verbruiken deze ‘veroorzakers’ de hierboven genoemde vitaminen waardoor er een tekort ontstaat.

Homocysteïne kan ook verhoogd raken door een tekort aan o.a. de zogenaamde methyldonoren; zoals N-acetyl cysteine (NAC) en TMG (trimethylglycine). Dit betekent dat de genoemde metyldonoren ook het risico op hart- en vaatziekten bij een grote groep mensen kan laten dalen.

Onderzoek van Homocysteïne in bloed

Uit een onderzoek (12) bij 557 proefpersonen (leeftijd tussen 18 en 65 jaar), bleek dat een verhoogd Homocysteïne, altijd in verband kon worden gebracht met een tekort aan foliumzuur, vitamine B6 en B12. De onderzoekers pleiten voor een voedingssuppletie bij personen die een teveel aan Homocysteïne in het lichaam hebben.

Homocysteïne in de literatuur

Homocysteïne wordt voornamelijk bepaald bij risico op hart- en vaatziekten, maar het wordt steeds vaker gezien als ‘boodschapper’ van biochemische omzettingsproblemen; met als gevolg diverse soorten ‘ziekten’. Homocysteïne wordt gezien in relatie met zenuwziekten, Alzheimer, MS, reumatische ziekten, chronisch vermoeidheid syndroom (CVS), beroerte, hoge bloeddruk, kanker, psychische stoornissen, spierziekten, osteoporose, vaatafwijkingen, huidziekten (o.a. psoriasis), etc.

Homocysteïne & Hersenfunctie

De American Journal of Clinical Nutrition berichtte in 2002 dat bij ouderen het functioneren van de hersenen deels afhankelijk is van de concentraties foliumzuur, vitamine B12 en Homocysteïne in het bloed. De Homocysteïnespiegel kan volgens onderzoeker Dr. Susan Duthie tot wel 8% van de verschillende in cognitieve prestatie verklaren. Dit was de uitkomst van een onderzoek van de Rowett Research Institute in Aberdeen.

Homocysteïne & Borstkanker

Hoge homocysteine in bloedHoge bloedspiegels van foliumzuur en vitamine B6 verminderen de kans op borstkanker. Voor vrouwen die veel alcohol gebruiken en daardoor een verhoogde kans op borstkanker hebben, is het gebruik van foliumzuur extra belangrijk. Dit is de conclusie van wetenschappers van Harvard.

Tussen 1989 en 1990 werd van 32.826 vrouwen die meededen aan de Nursus Health Study bloedmonsters verzameld. In 1980, 1984, 1986 en 1990 werden vragenlijsten ingevuld over hun voedingsgewoonten. De inname van foliumzuur, vitamine B6, vitamine B12 en Homocysteïne werd berekend. Ook werden de bloedspiegels van deze stoffen bepaald. De vrouwen werden zes jaar gevolgd. In deze periode ontwikkelden 712 vrouwen borstkanker. Deze vrouwen deden mee met het onderzoek. Een groep van 712 vrouwen zonder borstkanker diende als controle.

Het bleek dat de 20% vrouwen met de hoogste foliumzuurspiegel 27% minder kans hadden op borstkanker dan 20% vrouwen met de laagste foliumzuurspiegel. Werd de alcoholconsumptie in de analyse betrokken, dan bleek dit verband duidelijk bij vrouwen die per dag ten minste 15 gram alcohol gebruikten, equivalent aan ongeveer één drankje. Het risico van borstkanker was bij deze vrouwen 89% lager. Bij vrouwen die minder dan één drankje per dag dronken, was de relatie foliumzuurspiegel en borstkanker niet significant.

De 20% vrouwen met de hoogste vitamine B6–spiegel hadden 30% minder kans op borstkanker dan de 20% vrouwen met de laagste spiegel. Vrouwen vóór de overgang hadden 64% minder kans op borstkanker als ze hoge vitamine B12-spiegels hadden.

Homocysteïne & Osteoporose

Een verhoogd Homocysteïne- gehalte in het bloed is een risicofactor voor osteoporose. Een onderzoek toonde een verdubbeling van het risico van osteoporose bij een verhoogd Homocysteïne-gehalte. Onderzoek werd verricht naar botbreuken, in klinisch opzicht een sterkere indicator dan de meestal gebezigde meting van de botmineralendichtheid als relevante factor. In het onderzoek werden gegevens uit de Framinghamstudie benut als onderzoeksmateriaal.

Gedurende een vervolgperiode van twaalf jaar bij mannen en vijftien jaar bij vrouwen, werd eenmalig de Homocysteïnespiegel bepaald en het aantal gevallen van heupfractuur geregistreerd. Zowel mannen als vrouwen hadden een verhoogd risico van een heupfractuur indien de Homocysteïnespiegel verhoogd was. Vergelijking van het laagste kwartiel van homocysteļneconcentratie met het hoogste kwartiel leverde een verdubbeling van het risico op.

Homocysteïne & Schizofrenie

Hoge homocysteine in bloedAfwijkingen van de Homocysteïnestofwisseling zijn in verband gebracht met schizofrenie. Afwijkingen van het metabolisme van Homocysteïne zijn zeker niet specifiek voor schizofrenie. Er zijn wel aanwijzingen dat hyper Homocysteïnemie bij patiënten met schizofrenie vaker voorkomt. Het zou kunnen dat genetische afwijkingen in samenhang met verminderde beschikbaarheid van voedingsstoffen zoals foliumzuur gerelateerd zijn aan schizofrenie. Misschien is er een samenhang tussen het voorkomen van een mutatie van het gen dat codeert voor een enzym dat betrokken is bij de Homocysteïne stofwisseling, en een goede respons op antipsychotica. Mogelijk draagt subklinische deficiëntie van foliumzuur en vitamine B12 van de moeder gedurende de zwangerschap bij aan de kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van schizofrenie.

Homocysteïne & Zwangerschapssuiker

De Homocysteïnespiegel is eveneens een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van suikerziekte na een zwangerschap. Dit bleek uit een Koreaans onderzoek. Het vier jaar durende onderzoek werd uitgevoerd onder 170 vrouwen die tijdens de zwangerschap suikerziekte (diabetes gravidarum) ontwikkelde, maar dit voor en na afloop van de zwangerschap niet hadden. Zes weken na de bevalling, werden Homocysteïnespiegels, nuchtere glucose, glucosetolerantie, nuchtere insuline- en cholesterolspiegels bepaald. Deze parameters werden meerdere malen bepaald, gedurende de vier jaar dat de vrouwen gevolgd werden.

Alle vrouwen hadden aan het begin van het onderzoek een normale of verminderde glucosetolerantie. Geen van hen was glucose-intolerant. Gedurende de vier jaar ontwikkelden achttien van hen diabetes, negen hadden een normale- en negen hadden een verminderde glucose-intolerantie bij aanvang. Zij bleken ook bij aanvang opvallend hogere Homocysteïnespiegels te hebben dan de anderen. Verder werd een verband gevonden dat hoe hoger de glucosespiegels waren bij de constatering van de zwangerschapssuiker, des te groter de kans dat later diabetes ontwikkeld zou worden. Deze relaties waren onafhankelijk van de BMI en het voorkomen van diabetes in de familie.

Homocysteïne & Glutengevoeligheid

Op basis van hun onderzoek bij glutengevoelige patiënten, concludeerden onderzoekers dat bij deze patiënten de Homocysteïnespiegel vaak verhoogd is. Bij 40 patiënten met glutengevoelige enteropathie en bij 120 gezonde controlepersonen werd getest op Homocysteïne, foliumzuur en vitamine B12. De prevalentie van hyper Homocysteïne was hoger in de personen gediagnosticeerd met enteropathie (20%) dan in de controlepersonen (5,8%).

Ook bleek in de patiëntengroep veel vaker een foliumzuurtekort voor te komen dan onder de gezonde personen (42,5% versus 8,3%). De spiegels van beide B-vitaminen vertoonden een omgekeerd evenredig verband met de Homocysteïnespiegel. Een glutenvrij dieet bleek de foliumzuur-, vitamine B12- en de Homocysteïnespiegel te normaliseren.

Homocysteïne & Trombose

Een hoog Homocysteïne-gehalte hangt samen met trombose in de diepliggende aders van de benen. In een studie werd bij 90 personen met diep veneuze trombose en 160 gezonde mensen het Homocysteïne-gehalte gemeten. Daarnaast werd de concentratie van vitaminen B12 en foliumzuur in het bloed gemeten.
De mensen met trombose bleken duidelijk hogere Homocysteïnewaarden in hun bloed te hebben (gemiddeld 11,5 mmol/l).

Homocysteïne & Oogziekten

Een hoog gehalte aan Homocysteïne en een laag gehalte aan vitamine B12 in het bloed blijken leeftijdsgebonden Macula Degeneratie te bevorderen. Bij 2335 mensen die deelnamen aan een groot opgezet oogonderzoek in Australië werd de concentratie van Homocysteïne, vitamine B12 en foliumzuur in het bloed bepaald. Ook werd het netvlies gemeten. Er werd gecorrigeerd voor de beïnvloedende factoren leeftijd, geslacht en roken.

Uit de resultaten bleek dat een Homocysteïne-gehalte van meer dan 15 µmol/liter in het bloed ongunstig is voor het netvlies bij mensen die jonger zijn dan 75 jaar. Een laag gehalte vitamine B12 (minder dan 125 µmol/liter) bleek ook de oogziekte te bevorderen.

Homocysteïne & Diabetes

Onderzoekers vonden bij suikerpatiënten die als medicatie Metformine gebruikten, dat de concentraties foliumzuur en vitamine B12 in het bloed verlaagd waren. Daarbij vond men hoge waarden voor Homocysteïne. In het onderzoek werden 165 patiënten met diabetes type 2 behandeld met Metformine gedurende een periode van 6 weken. Bloedmonsters werden genomen aan het begin en eind van het onderzoek.

Commentaar NDN

Diverse redactieleden van de NDN waren aanwezig op beide seminars van Patrick Holford. Wij stelden hem een tiental vragen over de onderwerpen die deze dag aan bod zijn gekomen. Nederlandse vertalingen van 2 boeken van Patrick Holford zijn namelijk ‘Superfit met voeding’ en ‘Kerngezond in 6 weken’ . Foto’ s die op het congres zijn gemaakt zijn van fotograaf Paul Gerritsen.

Literatuur en links:

1. Duthie SJ, Whalley LJ, Collins AR, Leaper S, Berger K, Deary IJ. Homocysteïne, B vitamin status, and cognitive function in the eldery. Am J Clin Nutr 2002; 75(5):908-913

2. Rebecca L. Sedjo, Paula Inserra, Martha Abrahamsen, Robin B. Harris, Denise J. Roe, Susie Baldwin and Anna R. Giuliano. Human Papillomavirus Persistence and Nutrients Involved in the Methylation Pathway among a Cohort of Young Women. Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention Vol. 11, 353-359, April 2002.

3. Zhang SM, Wilett WC, Selhub J, Hunter DJ, Giovannucci EL, Holmes MD, Coldiz GA, Hankinson SE, Plasma folate, vitamin B6, vitamin B12, homocysteïne, and risk of breast cancer. J Nat/Cancer Inst 2003; 95(5);373-80.

4. McLean RR, Jacques PF, Selhub J, Tucker KL, Samelson EJ, Broe KE, Hannan MT, Cupples LA, Kiel DP. Homocysteïne as a predictive factor for hip fracture in older persons. N Engl J Med 2004; 350 (20):2042-9
5. Relevantie van het metabolisme van homocysteïne voor de behandeling van schizofrenie. Tijdschrift voor Psychiatrie 46 (2004) 2, 93-99.

6. Cho NH, Lim S, Jang HC, Park HK, Metzger BE. Elevated homocysteïne as a risk factor for development of diabetes in women with a previous history of gestational diabetes mellitus: a 4 year prospective study. Diabetes Care 2005; 28(11):2750-5.

7. Clin Gastoenterol Hepatol 2005;3:574-80.

8. Omar S, Ghorbel IB, Feki H, Souissi M, Feki M, Houman H, Kaabachi N. Hyper homocysteïnemia is associated with deep venous thrombosis of the lower extremities in Tunisian patients. Clin Biochem 2007; 40(1-2):41-5.

9. Omar S, Ghorbel IB, Feki H, Souissi M, Feki M, Houman H, Kaabachi N. Hyper homocysteïnemia is associated with deep venous thrombosis of the lower extremities in Tunisian patients. Clin Biochem 2007; 40(1-2):41-5.

10. Rochtchina E, Wang JJ, Flood VM, Mitchell P, Elevated serum homocysteïne, low serum vitamin B12, folate, and age-related macular degeneration: the Blue Mountains Eye Study, Am J Ophthalmol 2007; 143(2)344-6.

11. Sahin M, Tutuncu NB, Ertugul D, Tanaci N, Guvener ND. Effects of metformin or rosiglitazone on serum concentration of homocysteïne, folate, and vitamine B(12) in patients with type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Complications 2007; 21(2):118-23.

12. Henriquez P, Doreste J, et al, Nutritional determinants of plasma total homocysteïne distribution in the Canary Islands, European Journal of Clinical Nutrition, 2007; 61(1): 111-118.)