Is bietensapsuppletie een effectieve strategie in de sport?

Een enkele dosis of meerdaags gebruik van bietensuppletie zou een effectieve strategie kunnen zijn voor vechtsporters om verschillende aspecten van de prestaties te verbeteren. In het bijzonder verbeterde suppletie met bieten het oxidatieve metabolisme en de productie van spierkracht tijdens isometrische en isokinetische oefeningen, wat van groot belang zou kunnen zijn, vooral voor worstelende vechtsportbeoefenaars. [1]

De gegenereerde prestatieverbetering na de inname van rode biet werd over het algemeen toegeschreven aan een verbetering van de efficiëntie van de mitochondriale ademhaling en oxidatieve fosforylatie.

Er zijn weinig bijwerkingen van bietensap bekend. In een aantal gevallen worden maag-darmklachten gemeld. Bij sommige sporters kan de urine en ontlasting roze kleuren bij inname van geconcentreerd bietensap.

Rode biet al sinds 1939 erkende groente door Dr. Moerman

Cornelis Moerman ontdekte in de jaren dertig van de vorige eeuw door experimenten met postduiven dat er een nadrukkelijk verband bestaat tussen leefwijze, voeding en kanker. Op dit gegeven baseerde hij zijn therapie, die hij in 1939 met succes op een ernstig zieke kankerpatiënt toepaste.

Zijn uitgangspunt was dat kanker het gevolg is van een ontsporing in de stofwisseling. Het herstellen van die stofwisseling via een dieet zou in deze optiek moeten leiden tot genezing. Via zijn experimenten vond Moerman een aantal stoffen, waaronder de rode biet, die naar zijn mening noodzakelijk zijn voor gezonde lichaamscellen.

Rode bieten zijn groenten die veel nitraat bevatten, net als selderij, rucola, sla, spinazie, radijsjes en peterselie. De gunstige effecten op prestaties en uithouding worden toegeschreven aan het nitraatgehalte. Dit gehalte schommelt in functie van de seizoenen en het licht. Hoe minder licht, hoe meer nitraten. Wintergroenten bevatten daarom meer nitraten dan zomergroenten. Als je meer bieten aan je dieet wilt voegen, is het drinken van bietensap een van de beste manieren om dit te doen. Bieten verliezen een deel van hun voedingsstoffen en mineralen tijdens het kookproces. Dit vermindert de gezondheidsvoordelen aanzienlijk. Verse rode bietensap is dan ook een van de meest voedzame sapjes die je kunt drinken.

Het zit boordevol vitamine A, vitamine C, vitamine K, foliumzuur, ijzer, polyfenolen en antioxidanten die allemaal essentieel zijn voor een goede gezondheid. De rode biet dankt zijn kleur aan de betalaïnen die in deze knol te vinden zijn. Er komen twee soorten betalaïnen in de biet voor: betacyanine en betaxanthine.

Betacyanine is een paarsrode kleurstof en betaxanthine is een gelige kleurstof. Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat betaline een ontgiftende werking heeft. Veel fytonutriënten die in de rode biet te vinden zijn, hebben een ontstekingsremmende werking.

Onderzoek heeft uitgewezen dat het in ieder geval gaat om de stoffen betanine, isobetanine en vulgaxanthine. Betanine is een belangrijke stof in ons lichaam die gemaakt wordt van choline, een vitamine B. Choline reguleert ontstekingen in het hart- en vaatstelsel. [2-3]

Rode bietensap populair onder sporters

Het mogelijke positieve effect van bietensap zou te maken hebben met positieve effecten van inname van nitraat op het zuurstofgebruik. Nitraat wordt in het lichaam omgezet in nitriet. Dit nitriet wordt weer omgezet in stikstof-monoxide, ook wel ‘nitric oxide’ (NO). NO zou voor betere doorbloeding zorgen van de spieren, waardoor het zuurstofaanbod toeneemt. Er zijn wel effecten gemeten, maar het blijkt niet voor alle sporters effecten te hebben.

Het belangrijkste effect van bietensuppletie op het cardiovasculaire systeem houdt verband met het vaatverwijdende vermogen van NO. In feite resulteert het NO-vasodilatatie–effect in een hogere fractie van zuurstofrijk hemoglobine in de spieren, evenals in een lagere zuurstofopname door het hele lichaam.

Bij vechtsporten resulteerde chronische of acute suppletie van bietensap tijdens isometrische en isokinetische spiersamentrekkingen in het op peil houden van de bloeddruk en het bloedvolume. Bovendien concludeerden Miraftabi et al. tijdens een specifieke duuroefening, dat suppletie met bieten geen invloed had op de hartslagreacties op inspanning.

Vanwege hun trainingsschema met hoge intensiteit kunnen vechtsporters fysiologische aanpassingen ontwikkelen in de leidingslagader (d.w.z. een grotere diameter van de basale slagader), wat de invloed van NO op vasodilatatie tijdens inspanning kan verminderen. [1]

De beperkingen en perspectieven van bietenstudies

Alle geïncludeerde onderzoeken presenteerden goede methodologieën zoals beoordeeld door de Cochrane Risk of Bias-tool. Er zijn echter enkele methodologische problemen die moeten worden aangepakt. Er is een gebrek aan onderzoeken onder vrouwelijke vechtsportatleten, waardoor bevindingen moeilijk te generaliseren zijn naar vrouwen. Er wordt aangenomen dat verder onderzoek onder beide geslachten nodig is om de effecten van bietensuppletie verder te begrijpen.

Bovendien kunnen vechtsportprestaties, zelfs met de introductie van een ergogene aanvulling, ook worden beïnvloed door aanvullende technische en psychologische aspecten. Daarom zijn verder onderzoek naar de effecten van bietensuppletie op technisch-tactische en psychologische prestaties gerechtvaardigd.

Verder onderzoek naar de impact van NO-3 op de hersenen staat nog in de kinderschoenen, dus het effect van bietensuppletie op de hersenactiviteit (bijvoorbeeld encefalografie) zou onderwerp van verder onderzoek kunnen zijn. Bovendien hebben goedgetrainde atleten een hoger dagelijks energieverbruik en vaak een verrijkt dieet, vergeleken met de algemene bevolking.

Volgens het American College of Sports Medicine is een adequate selectie van voedingsstoffen en supplementen, waarbij de inname wordt aangepast aan de uitgevoerde inspanning, noodzakelijk voor optimale prestaties bij atleten. Overigens moeten de tests haalbaar zijn om relevante fysiologische mechanistische gegevens te verkrijgen en om voldoende de juiste metabolische vraag voor de sportdiscipline van interesse te induceren.

Ten slotte is het ergogene potentieel van NO 3 − suppletie grotendeels afhankelijk van de reductie van geconcentreerd NO 3 − tot NO2 −, dat wordt gereguleerd door anaerobe bacteriën in de mondholte. Hoewel het orale microbioom verstoord kan worden door veel orale stoffen (bijv. antibiotica, antibacterieel mondwater, kauwgom kauwen), rapporteerden slechts vijf onderzoeken (d.w.z. 55% van de onderzoeken) gecontroleerde omgevingen voor het orale microbioom (d.w.z. zich onthouden van mondwater).

Vermoedelijk kan dit het gevolg zijn van de variabiliteit in de activiteit van orale nitraatreductase om nitraat tot nitriet te reduceren. Daarom moeten atleten afzien van het gebruik van mondwater bij het evalueren van de voordelen van nitraatsuppletie. [1]

Conclusie

Er is de laatste jaren speciale aandacht besteed aan bietensupplementen. Bietensap is een bron van koolhydraten, vezels, eiwitten, vitaminen en mineralen (natrium, kalium, calcium en ijzer).

Bovendien is de bietensap de belangrijkste bron van verbindingen, waaronder: ascorbinezuur, carotenoïden, fenolzuur en flavonoïden, en betalainen. De betalainen hebben hoge antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen. Ook staan zeer actieve fenolen in bietensap zoals cafeïnezuur, epicatechine en rutine bekend als de organische antioxidanten en beschermen ze tegen DNA-, eiwit- en lipidenschade.

Met betrekking tot de neuronale functie van bietensap kan de rol van NO worden genoemd. In alle hersenstructuren lijkt NO de afgifte van verschillende neurotransmitters te reguleren; NO-donoren verhogen de afgifte van noradrenaline uit de hippocampus. Verder onderzoek is nodig om hierover nauwkeurigere conclusies te kunnen trekken.

Bietensap beïnvloedt ook anabole hormonen via NO. Het lijkt erop dat verschillende concentraties NO de hormonale respons van cortisol en testosteron kunnen veranderen. NO is een intracellulaire en extracellulaire boodschapper voor het reguleren van bepaalde cellulaire functies, waaronder veranderingen in de hormoonsecretie voor anabole en katabole doeleinden. Er is meer onderzoek nodig voor nauwkeurigere resultaten. [5]

Marijke de Waal Malefijt

Bietensoep uit de Balkan

Ingrediënten voor 2 personen:

1 ui
2 tenen knoflook
½ eetlepel extra vierge olijfolie
200 gram rode biet
2 stengels bleekselderij
½ rode paprika
4 deciliter runderfond (geconcentreerde bouillon in pot)
1 theelepel karwijzaad (kummel)
zwarte peper en zout
1 takje peterselie

Maak de ui en knoflook schoon en snijd ze in kleine stukjes. Verhit de olie in een soeppan en fruit hierin de ui en knoflook.
Maak ondertussen de andere groenten schoon en snijd ze in kleine stukjes. Voeg de rest van de groente, fond en karwijzaad toe en breng het geheel aan de kook. Draai het vuur zachter en laat de soep met het deksel op de pan in 20 minuten gaar worden.
Pureer de soep met de staafmixer en breng hem verder op smaak met zwarte peper en zout. Verdeel de soep over 2 soepkommen en knip de peterselie erboven fijn.