Relatie tussen voeding tijdens zwangerschap en ADHD?

Een Deens onderzoek laat zien dat het dieet van een moeder tijdens de zwangerschap, dat gekenmerkt wordt door een Westers dieetpatroon met veel vet en suiker en weinig verse ingrediënten, het risico op neurologische ontwikkelingsstoornissen zoals ADHD en autisme bij kinderen kan verhogen. Onderzoekers zien mogelijkheden voor gerichte dieetinterventies tijdens de zwangerschap om dit risico te verminderen. [1]

In een observationele studie Is een verband gevonden tussen het dieet van de moeder tijdens de zwangerschap en de ontwikkeling van ADHD en autisme bij kinderen. Hoe meer een vrouw zich tijdens de zwangerschap aan een Westers dieet houdt, dat veel vet, suiker en geraffineerde producten bevat, maar weinig vis, groenten en fruit, hoe groter het risico lijkt te zijn dat haar kind ADHD of autisme ontwikkelt.

Kleine dieetaanpassingen geven al minder kans op ADHD en autisme

Rond de 6 procent van de kinderen is gediagnosticeerd met ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Aan ADHD liggen neurologische, endocrinologische, immunologische, genetische en gastro-intestinale verstoringen ten grondslag. Een centrale functie is weggelegd voor het darmmicrobioom dat al deze systemen met elkaar verbindt. Een gezonde voeding speelt een belangrijke rol, omdat dit de basis vormt voor een gezond darmmicrobioom.

Kleine afwijkingen van een gezond voedingspatroon richting een meer westers dieet werden in het onderzoek gelinkt aan een 66% verhoogd risico op ADHD en een 122% verhoogd risico op autisme. De andere kant daarvan is dat door slechts al een beetje gezonder te gaan eten, potentieel ook het risico op neurologische ontwikkelingsstoornissen kan worden verminderd.

Meer dan 60.000 moeder-kindparen geanalyseerd

Van meer dan 60.000 moeder-kindparen werden de voedingspatronen, bloedmonsters en ADHD-diagnoses geanalyseerd.
Bloedmonsters werden geanalyseerd via herhaalde metabolomische metingen gedurende de zwangerschap en de kindertijd. Dit gaf inzicht in de biologische mechanismen die voeding koppelen aan neuro-ontwikkelingsstoornissen, en deze metingen dienden als een validatiemethode voor de resultaten.

De onderzoekers identificeerden 43 specifieke metabolieten(stofwisselingsproducten) in het bloed van de moeder die verband hielden met een westers dieet en die konden helpen het verband tussen dieet en neurologische ontwikkelingsstoornissen te verklaren. Daarvan hielden er 15 in het bijzonder verband met het verhoogde risico op ADHD.

Deze metabolieten zijn veelal afkomstig van voedselinname en ze spelen een belangrijke rol bij het reguleren van ontstekingen en oxidatieve stress.
Dit zijn factoren waarvan wordt aangenomen dat ze een belangrijke rol spelen in de vroege neurologische ontwikkeling.
De sterkste verbanden werden gezien in het eerste en tweede trimester, wat suggereert dat de ontwikkeling van de hersenen in deze periode bijzonder gevoelig is voor invloeden van de voeding van de moeder.

Zijn de huidige voedingsrichtlijnen voor zwangere vrouwen effectief?

In Denemarken weerspiegelen de voedingsaanbevelingen voor zwangere vrouwen grotendeels die voor de algemene bevolking, met de nadruk op een uitgebalanceerd dieet met veel groenten, fruit, volkoren granen en vis in plaats van rood vlees. Hoewel dit dieet vaak als gezond wordt beschouwd, laat de studie zien dat veel zwangere vrouwen voedingspatronen volgen die geoptimaliseerd kunnen worden om de ontwikkeling van hun kind beter te ondersteunen.

De rol van IGF2 bij ADHD en gedragsproblemen
Gedragsproblemen en ADHD komen regelmatig tegelijkertijd voor en worden beide vaak gekoppeld aan een ongezond dieet.
Het dieet in de vroege levensfase hangt ook samen met het epigenetische proces van DNA-methylering van het insuline-achtige groeifactor 2-gen (IGF-2).

Insuline-achtige groeifactor 2 ( IGF-2) is een van de drie proteïnehormonen die structurele gelijkenis vertonen met insuline. Men denkt dat het een belangrijke foetale groeifactor is, in tegenstelling tot insuline-achtige groeifactor 1 (IGF-1), dat een belangrijke groeifactor is bij volwassenen.” De belangrijkste rol van IGF-2 is als groeibevorderend hormoon tijdens de zwangerschap.

IGF2 reageert sterk op de voedingsomgeving en is interessant in relatie tot ADHD, omdat het een belangrijke modulator is van placenta- en foetale groei en ook een integrale rol speelt in de ontwikkeling van de hersenen na de geboorte.

Dier- en mensstudies [2] melden dat IGF2 geassocieerd wordt met ontwikkelingsafwijkingen in de structuur en/of functie van de kleine hersenen en de hippocampus, die beide geassocieerd worden met onder andere ADHD.

Kan een hoge suikerinname leiden tot gedragsstoornissen?

Onderzoek [3] suggereert dat aandoeningen zoals ADHD en agressief gedrag verband kunnen houden met suikerinname en dat dat een evolutionaire basis kan hebben. Een bescheiden inname van fructose kan namelijk helpen bij het opslaan van vet als een beschermende reactie op voedseltekort of verhongering. Fructose triggert, door de energie in cellen te verlagen, deze foerageerreactie, bedoeld om het veiligstellen van voedsel als overlevingsreactie te helpen.

De introductie van geraffineerde suiker en HFCS (glucosestroop met een hoog fructosegehalte) heeft de afgelopen eeuwen geleid tot een drastische toename van de inname van fructose, en dit heeft geleid tot een 40-voudige toename van de suikerinname sinds de jaren 1700. Westerse samenlevingen eten veel meer fructose dan de natuur bedoeld heeft.

Een overmatige inname van suiker en HFCS leidt tot een hyperactieve foerageerreactie die het nemen van risico’s, impulsiviteit, het zoeken naar nieuwigheden, snelle besluitvorming en agressiviteit stimuleert. Dit zijn gedragskenmerken die tevens vaak bij ADHD worden waargenomen.

Koolhydraten met een hoge glycemische index en zoute voedingsmiddelen kunnen hier ook aan bijdragen, omdat ze in het lichaam kunnen worden omgezet in fructose. Sommige studies suggereren dat urinezuur (een fructosemetaboliet), ook een soortgelijk effect kan veroorzaken.

Hoe het komt dat mensen verschillend reageren op suiker heeft te maken met factoren die verband houden met het suikermetabolisme, waaronder hoe goed fructose wordt geabsorbeerd en gemetaboliseerd, de hoeveelheid en het type (vloeibaar of vast) van de ingenomen suiker en de mate van de urinezuurreactie.

Het belang van goede voedingsstoffen

Volgens onderzoekers houdt ADHD verband met lage niveaus van bepaalde neurotransmitters in de hersenen. Vitaminen en mineralen spelen een belangrijke rol als cofactoren bij het aanmaken van deze belangrijke neurochemicaliën en bij de algemene hersenfunctie.
Een adequate nutriëntenvoorziening tijdens de vroegste stadia van het leven is essentieel, omdat het de structuur en functie van de organen programmeert, en deze programmering invloed heeft op de gezondheid. Omdat de hersenen er lang over doen om zich te ontwikkelen, zijn ze bijzonder kwetsbaar voor foutieve programmeringen wat onder andere kan leiden tot neurologische ontwikkelingsstoornissen.

Zo analyseerde een studie [4] monsters van navelstrengplasma om de niveaus van omega-6 en omega-3 te bepalen die de foetus bereiken. De resultaten toonden aan dat op zevenjarige leeftijd het aantal ADHD-symptomen met 13% toenam per eenheidstoename in de omega-6:omega-3-verhouding in navelstrengplasma.
Ook lage folaatniveaus bij de moeder houden verband met de ontwikkeling van ADHD bij kinderen [5].

Een recent onderzoek [6] benadrukt het belang van vitamine D voor de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, dat een cruciale rol speelt in hoe iemand reageert op prikkels en dus een sterk verband heeft met ADHD.
Er bestaat ook een dosis-responsrelatie tussen blootstelling aan nicotine tijdens de zwangerschap en ADHD bij het nageslacht [7].

Persoonlijk voedingsadvies

Omdat het dieet van de moeder de ontwikkeling van de foetus beïnvloedt, is het bij een zwangerschapswens belangrijk dat vrouwen goed gevoed zijn tijdens de zwangerschap om zo het risico op onder andere neurologische ontwikkelingsstoornissen te verminderen.

Met behulp van een DNA-analyse  kan worden geanalyseerd hoe uw unieke genetische samenstelling uw lichaam beïnvloedt en hoe het reageert op verschillende voedingsstoffen. Bij Natuurdiëtisten die staan vermeld op onze adressenlijst ontvangt u daarmee voedingsadviezen die specifiek zijn afgestemd op uw individuele behoeften.

Marijke Verstege

Zie ook:

Is ADHD een allergisch probleem?
‘Crimineel’ voedsel voor de foetus.
Psychiater Georgia Ede: voedingstherapie voor een gezond brein.
Saffraanextract effectief bij ADHD?
Voeding bij ADHD-kinderen.
Sterk bewerkt voedsel kan tot kleinere embryo leiden.

Nutrigenomics DNA- test

Genetica wijst uit dat kinderen met ADHD een groter risico lopen op leerproblemen.

De test kunt u hier bestellen:

In het kort
• Test tot 57 Genen en > 400 Variaties
• 57 genen in DNA-nutrigenomics overzicht
• Procedure duurt ongeveer 4 tot 6 weken
• Rapportage/Uitslag via beveiligde email

Nutrigenomics-rapport
In dit rapport worden diverse transportgenen, hormoongenen en vitaminegenen (ook gerelateerd aan ADHD en vitamine D-omzettingsproblematiek) geanalyseerd.
Per gen krijgt u een uitleg over de werking en de mogelijke variaties op dit gen.

Genen die worden geanalyseerd in het Nutrigenomics-rapport
ABCB1, ACE, ADIPOQ, ADRA2A, ALDH2, AMDHD1, BChE, BC01, BDNF, CACNA1S, CFTR, CYP1A1, CYP1B1, CYP2A6, CYP2C8, CYP2E1, CYP2F1, CYP2R1, CYP4F2, CYP17A, CYP24 A1, DHCR7, DRD2, F2, F5, FTO, GC, GCK, YKT6, GSTM1, GSTP1, GSTT1, IFNL3, IGF1, LDLR, Fut2, MAOB, MC4R, MnSOD, MTHFR1298, MTNR1, MTNR1B, NADSYN1, NAT1, NAT2, NB PF3, NQ01, OPRM1, PON1, RYR1, SULT1A1, SULT1E1, TCF7L2, CLOCK, TNFa, UCP2 en VDR.

Inhoud van de afnamekit
• Speekselkit voor DNA-afname
• Heldere gebruiksaanwijzing
• Retourenvelop

Goed om te weten
• Verwerking van sample duurt ongeveer 4 tot 6 weken na ontvangst retourenvelop
• Retourenvelop met antwoordnummer inbegrepen
• Privacy is gewaarborgd