Resveratrol verbetert cognitieve prestaties na de menopauze

Onderzoek laat zien dat resveratrolrijke voeding verrassend krachtige effecten kan hebben op het brein en de insulinegevoeligheid van postmenopauzale vrouwen. Dit maakt resveratrol mogelijk tot een interessante interventie bij gezond ouder worden.

Bij vrouwen ouder dan 65 jaar was de verbetering in verbaal geheugen het grootst. Dit was inclusief beter verbaal leren en een verbetert korte- en langetermijngeheugen. Verbaal geheugen verwijst naar het vermogen om informatie die in de vorm van woorden wordt aangeboden, zoals gesproken of geschreven taal, te onthouden en te reproduceren. Het is een onderdeel van het geheugen dat essentieel is voor taalbegrip, leren en het ophalen van kennis.[1]

Resveratrol verbetert verbaal geheugen

Verbaal geheugen omvat het vermogen om:

• Woorden en zinnen te onthouden. Dit kan gaan om het onthouden van een lijst met woorden, een zin of een langere tekst.
• Gesproken of geschreven informatie te begrijpen. Het vermogen om de betekenis van woorden en zinnen te begrijpen en te verwerken.
• Informatie te reproduceren. Het vermogen om de onthouden informatie terug te halen, bijvoorbeeld door het herhalen van een zin of het vertellen van een verhaal.

Resveratrol verbetert insulineresistentie

Ook de insulinegevoeligheid verbeterde: nuchtere insulinespiegels daalden met 9% en de insulineresistentie-index (HOMA-IR) met 8%, zonder significante veranderingen in nuchtere glucosewaarden.

Resveratrol is een polyfenol dat van nature voorkomt in onder andere rode druiven, rode wijn (Pinot Noir), pinda’s, aardbeien, en bessen. Het heeft onder meer antioxidatieve, ontstekingsremmende en neuroprotectieve eigenschappen en activeert het enzym SIRT-1 (sirtuïne-1) met metabole effecten die vergelijkbaar zijn met calorierestrictie.

Voedingsmiddelen met resveratrol

Rode wijn wordt vaak aangeprezen vanwege de gunstige effecten op het hart, die grotendeels te danken zijn aan de hoge concentratie resveratrol, een polyfenol met krachtige antioxiderende eigenschappen [3]. Je hoeft echter geen rode wijn te drinken om te profiteren van de voordelen van resveratrol.

Er zijn verschillende voedselbronnen die resveratrol bevatten, waaronder, noten (walnoten) en sommige donkerblauwe of rode vruchten. Ze komen misschien niet allemaal overeen met dezelfde hoeveelheid rode wijn per gram, maar ze zitten boordevol antioxidanten, vezels en veel meer voedingsvoordelen, zonder dat het je een kater oplevert.

Hieronder staat een kort overzicht van de gemiddelde hoeveelheden resveratrol in verschillende soorten voeding, uitgedrukt per standaard eenheid of portie:

Voedselbronnen
Rode wijnen: 150 ml glas: 0.015–2.15 mg
Pinot noir 50 ml glas: 1.57 mg
Witte wijnen 150 ml glas: 0.015−0.18 mg
Rode druivensap 250 ml glas: 1.25 mg
Witte druivensap 250 ml glas: 0.125 mg
Cranberrysap 250 ml glas: 0.5 mg
Verse druivenschil: 5–10 mg/100 g
Gedroogde druiven 250 g (1 kop): 1.6 mg
Blauwe bessen 150 g bakje: 0.6 mg
Aardbeien 150 g bakje: 1.56 mg
Rode bessen 125 g (1/2 kop): 1.87 mg
Cranberries 125 g (1/2 kop): 2.41 mg
Bilberries 125 g (1/2 kop): 1.7 mg
Rauwe pinda’s 250 g (1 kop): 0.37 mg
Geroosterde pinda’s 250 g (1 kop): 0.015 mg
Gekookte pinda’s 250 g (1 kop): 1.3 mg
100% pindakaas 1 eetlepel: 0.01 mg
Cacaopoeder 1 eetlepel: 0.019 mg
Pure chocolade 50 g: 0.063 mg
Melkchocolade 50 g: 0.0005 mg
Itadori-thee (Japanse duizendknoop), ook in poeder en tinctuur te krijgen) 200 ml: 1.94 mg.

Menopauze: resveratrol tegen insulineresistentie

Insulineresistentie kan de symptomen van de menopauze verergeren, en omgekeerd, kan de menopauze insulineresistentie beïnvloeden. Tijdens de menopauze dalen de oestrogeenspiegels, wat de insulinegevoeligheid kan verminderen, waardoor vrouwen vatbaarder worden voor gewichtstoename, diabetes type 2 en andere metabole problemen. Dus naarmate de oestrogeenspiegel daalt tijdens de menopauze, kan het lichaam minder gevoelig worden voor insuline, wat leidt tot insulineresistentie.

Tijdens de menopauze neemt de vetmassa vaak toe, vooral rond de buik. Insulineresistentie kan dit proces verergeren, waardoor het moeilijker wordt om gewicht te verliezen en de buikomvang te verminderen. Insulineresistentie kan leiden tot schommelingen in de bloedsuikerspiegel, wat zich kan uiten in klachten als vermoeidheid, stemmingswisselingen en zoetbehoefte.

Metabool syndroom en diabetes type 2

Insulineresistentie wordt, naast abdominale obesitas, beschouwd als de belangrijkste aanjager van metabool syndroom en diabetes type 2.
Er is wetenschappelijk bewijs uit met name preklinische studies dat resveratrol gunstige effecten heeft bij metabool syndroom en diabetes type 2. Een van de vele werkingsmechanisme van resveratrol is het normaliseren van de insulinegevoeligheid door activering van de zogenaamde SIRT1.

SIRT1, ook bekend als sirtuine 1, is een eiwit dat een belangrijke rol speelt in verschillende cellulaire processen. Een goede werking van hersen-SIRT1 beschermt tegen obesitas, diabetes en circadiane dysregulatie. Daarnaast biedt hersen-SIRT1 neuroprotectieve eigenschappen tegen ischemische schade en neurodegeneratieve aandoeningen.

Insulineresistentie ontstaat meestal door de combinatie van ongezonde eet- en leefgewoonten (veel snelle koolhydraten, bewerkte voeding, voeding arm aan essentiële nutriënten, overgewicht, zittende leefstijl, chronische stress, roken) en erfelijke (genetische) aanleg.

Samenvattend bevordert Insulineresistentie: hyperglykemie, metabool syndroom, hyperinsulinemie, dyslipidemie, leververvetting, toename van visceraal (buik) vetweefsel, oxidatieve stress, laaggradige ontsteking, hypertensie, hyperurikemie, versnelde atherosclerose, endotheeldisfunctie, verhoogde tromboseneiging en oxidatieve beschadiging van bètacellen (waardoor diabetes type 2 kan ontstaan).

Uit klinische studies blijkt dat resveratrol bij volwassenen met metabool syndroom, met name in een dosis vanaf 250- 500 mg per dag en een behandelduur van minimaal 10 weken, de glucosespiegel duidelijk verlaagt. Ook kan resveratrol lichaamsgewicht, hoeveelheid lichaamsvet, tailleomvang en triglyceridenspiegel doen verlagen.

Een systematische review en meta-analyse van 24 klinische studies toont aan dat resveratrolsuppletie een significante afname geeft van de ontstekingsmarkers CRP (C-reactief proteïne) en TNF-α.
In een systematische review en meta-analyse van 9 klinische studies met 283 proefpersonen met diabetes type 2 is aangetoond dat resveratrolsuppletie (minimaal 100 mg/dag) een significante en klinisch relevante verbetering geeft van de nuchtere bloedglucose- en insulinespiegel en insulinegevoeligheid. [4-9]

Resveratrol uit voeding of suppletie?

Hoewel resveratrol rijkelijk in onze voeding voorkomt, zijn de hoeveelheden zeer klein. Inname van resveratrol uit voeding is veilig, maar afhankelijk van het voedingsmiddel. Rode wijn bevat resveratrol maar het is niet aan te raden om rode wijn als bron van resveratrol in te zetten. Hetzelfde geldt voor voedingsmiddelen als pinda’s, waarvoor allergieën veelvoorkomend zijn.

Om 500 mg resveratrol binnen te krijgen, moet je ongeveer 1250 kilo appels, 5.000 kilo chocolade, 400 kilo blauwe druiven, 3500 kilo pinda’s of 850 liter rode wijn nemen. Dat is uiteraard veel te veel en ongezond, waardoor resveratrol in supplementvorm een uitkomst kan bieden. Supplementen bevatten meestal een dosering tussen de 200 – 500mg.

Dan zijn er nog een paar dingen goed om te weten m.b.t resveratrol.

1. Bij het gebruik van medicijnen en kruidensuppletie dient rekening te worden gehouden met mogelijke interacties met resveratrol, aangezien resveratrol de activiteit van de cytochroom P450-enzymen CYP1A1, CYP1A2, CYP1B1, CYP2C9, CYP2D6, CYP2C19 en CYP3A4 kan remmen (preklinische en humane studies). Het gaat vooral om kruiden en supplementen met anticoagulante en antiplatelet werking. Theoretisch kan gelijktijdig gebruik van resveratrol met kruiden die anticoagulantia of bloedplaatjesremmende werking hebben, het risico op bloedingen bij sommige mensen verhogen. Deze kruiden omvatten Angelica archangelica (engelwortel), Syzygium aromaticum (kruidnagel), danshen (rode salie), Tanacetum parthenium (moederkruid), Allium sativum (knoflook), Zingiber officinale (gember), ginkgo, ginseng Panax, Aesculus (paardenkastanje), Trifolium pratense (rode klaver), curcuma en andere.
2. Suppletie met resveratrol gaat bovendien gepaard met een significante afname van de typische overgangsklachten nachtzweten en opvliegers. Het algeheel welbevinden van de vrouwen verbeterde significant. Resveratrolsuppletie gedurende minimaal een jaar kan effectief klachten verminderen bij vrouwen zoals pijn als gevolg van artrose. [11]
3. Vetten en vette voedingsmiddelen. Resveratrol innemen met een vetrijke maaltijd kan de opname van resveratrol remmen (La Porte 2010).
4. Aan te raden is om voor biologische groenten en fruit te kiezen, want het is bekend dat daar meer polyfenolen en plantaardige afweerstoffen (fytoalexinen) in zitten.

Over het algemeen geven studies aan dat regelmatige inname van resveratrol de cerebrovasculaire functie kan verbeteren, cognitie kan verbeteren, botverlies kan vertragen en de algehele pijnperceptie bij postmenopauzale vrouwen kan verminderen. Resveratrolsuppletie kan een veelbelovende therapeutische behandeling bieden voor menopauze-gerelateerde klachten. [12]