Gemmotherapie
Meer lezen?Bij het reguleren van de schildklierhormoonhuishouding zijn er verschillende hormonen betrokken,…
Kruiden en angst in COVID tijdperk
Bijna 20% van de Nederlanders krijgt in het leven een angststoornis. Vrouwen hebben vaker een angststoornis dan mannen. Het gaat om serieuze klachten, die je kwaliteit van leven ernstig aantasten. Zijn er kruiden die hierbij kunnen helpen?
Wanneer je regelmatig last hebt van verschillende kenmerken van angst, die voor problemen in je dagelijks leven of op je werk zorgen, kan er sprake zijn van een angststoornis.
Door boodschapperstoffen, ook wel neurotransmitters genoemd als serotonine, dopamine, noradrenaline, glutamaat en gamma-aminoboterzuur (GABA) wordt een angstimpuls van de ene hersencel naar de andere overgebracht. Het gaat met name om drie hersengebieden: de amygdala, de hippocampus en de prefrontale cortex. Deze gebieden vormen het ‘angstcircuit’ in de hersenen.
In de amygdala vindt de emotionele informatieverwerking plaats. Als je gevaar of angst beleeft verwerken je hersenen de informatie daarover allereerst op die plaats. Vervolgens geeft de hippocampus er betekenis aan. Bij angst lijkt de verbinding tussen de hypothalamus, de hypofyse en de bijnierschors in de war te zijn. Met name in de COVID-periode lijden veel mensen aan angsts.
Welke natuurlijke middelen zijn er om deze onbalans te reguleren?
Cannabidiol (CBD)
Onderzoeken tonen aan dat Cannabidiol (CBD) een anxiolytische werking heeft: het vermindert angst, onrust en nervositeit. Ook bij acute angst, denk aan spreken in het openbaar, verlaagt CBD stress, angst en onrust. [1-4]
CBD grijpt aan op een aantal receptoren vergelijkbaar met de farmacologische anxiolytica (angstdempende middelen). CBD echter leidt in tegenstelling tot deze farmacologische medicijnen niet tot sufheid. Daarnaast veroorzaakt het bij langdurig gebruik geen afhankelijkheid. Onderzoeken laten zien dat de activiteit in de amygdala afneemt na inname van CBD. De amygdala is een amandelvormige kern in de hersenen die betrokken is bij het ervaren, verwerken en aansturen van verschillende emoties, waaronder angst.
Ook in andere hersengebieden neemt de activiteit af na inname van CBD, waaronder de hippocampus die essentieel is voor processen als leren en geheugen. De hippocampus speelt een rol bij de koppeling van angstige herinneringen aan de plaats waar ze gebeurden en de hippocampus kan de amygdala activeren op basis van een herinnering.
CBD kan ook interacties aangaan met de zogenaamde 5HT1A-receptor (serotoninereceptor in de hersenen). Er is een verband tussen serotonineoverdracht tussen zenuwcellen en angst. De 5HT1A-receptor is hierbij betrokken. [5-7]
Saffraan
Een saffraansupplement van goede kwaliteit bevat saffraanextract met gegarandeerd een hoge concentratie crocine, crocetine, picrocrocine en safranal. Bijvoorbeeld een saffraanextract dat is gestandaardiseerd op minimaal 3,5% van deze bioactieve bestanddelen (lepticrosalides) en minimaal 2% safranal.
Verschillende bestanddelen in saffraan (crocine, crocetine, safranal) geven een regulatie van de stressrespons (hypothalamus-hypofyse-bijnieras), stimulering van de GABA-erge (gamma-aminoboterzuur) neurotransmissie en remming van heropname van monoamine neurotransmitters (dopamine, norepinefrine, serotonine) in de hersenen. In studies is aangetoond dat saffraan (met name safranal) kalmerende en angstremmende effecten heeft. [8-13]
Ashwagandha
Ashwagandha heeft sterke stress- en angstverlagende effecten door regulatie van het stress-systeem (hypothalamus-hypofyse-bijnieras en sympatho-adrenale as), ondersteuning van de bijnierfunctie en remming van oxidatieve stress. Ashwagandha gaat stressgeïnduceerde verlaging van de serotoninespiegel en verhoging van de cortisol- en glutamaatspiegel tegen.
Stressverlaging en angstreductie (anxiolyse) zijn ook het gevolg van stimulering van de GABA-erge neurotransmissie. In verschillende humane studies met proefpersonen met chronische stress leidde suppletie met ashwagandha-extract tot een afname van de cortisolspiegel (een belangrijke stressmarker) en CRP-spiegel (C-reactief proteïne, een ontstekingsmarker).
Ashwagandha zorgde voor angstreductie en hartslagfrequentie en bloeddruk daalden. Ashwagandha leidde ook tot afname van concentratieproblemen en vergeetachtigheid. [14-20]
L-Theanine
L-theanine (γ-glutamylethylamide, 5-N-ethyl-glutamine) is een wateroplosbaar, op glutamine gelijkend aminozuur dat groene thee zijn karakteristieke smaak geeft. Theanine wordt na inname snel opgenomen en heeft meestal al binnen 30 minuten een ontspannend en kalmerend effect, zonder dat sufheid of slaperigheid optreedt.
De ontspanning gaat gepaard met toename van alfagolven in de hersenen. Voor het slapen ingenomen kan theanine de slaapkwaliteit verbeteren. Theanine beïnvloedt verschillende neurotransmittersystemen in de hersenen (GABA, dopamine, serotonine, glutamaat). Daarnaast heeft theanine neuroprotectieve eigenschappen.[21-22]
Ginkgo biloba
Ginkgo-extract heeft stressverlagende effecten. Ginkgo-extract kan niet alleen angst verlichten bij ouderen met cognitieve achteruitgang, maar ook bij volwassenen (35-60 jaar) die gebukt gaan onder een angststoornis. Ginkgo-extract (240 of 480 mg/dag gedurende 4 weken) was significant effectiever dan placebo bij 107 volwassenen met een gegeneraliseerde angststoornis of aanpassingsstoornis met angst. De hoge dosis ginkgo-extract was aanmerkelijk effectiever dan de lage dosis.[23-26]
Valeriaan
Valeriaan (kattenkruid) is een plant die in grote delen van Europa en Azië voorkomt. In de Griekse oudheid werd valeriaan al gebruikt als medicinaal kruid. De valeriaanwortel bevat onder meer GABA, valereenzuur (en andere mono- en sesquiterpenen), (iridoïd) valepotriaten, alkaloïden en lignanen. GABA heeft een kalmerende (sederende) en rustgevende werking. Valereenzuur versterkt de activiteit van GABA; valepotriaten hebben eveneens een kalmerend effect. Deze componenten bevorderen een goede slaapkwaliteit (zelfs bij mensen zonder slaapproblemen) en vergemakkelijken het inslapen en doorslapen, zonder sufheid en concentratieproblemen de ochtend na inname. Tevens hebben valereenzuur, GABA en valepotriaten een angstremmende werking en helpen valereenzuur en valepotriaten de spieren te ontspannen (spasmolytische activiteit).
Valeriaan wordt vooral gebruikt tegen (chronische) slapeloosheid, die onder meer te maken kan hebben met stress en angst. Het kan een paar weken duren voordat de effecten van valeriaan goed merkbaar worden.[27-28]
Rhodiola rosea
Rhodiola rosea herstelt de balans van het ontregelde stress-systeem (hypothalamus-hypofyse-bijnieras en sympatho-adrenale as). Rhodiola normaliseert de ontregelde stressrespons met verlaging van de CRH-spiegel (corticotropic-releasing hormone) en cortisolspiegel. Tevens herstelt rhodiola de balans tussen de sympathische en parasympathische activiteit van het autonome zenuwstelsel.
Rhodiola rosea heeft angstverlagende, antidepressieve en cognitieversterkende effecten. Het geeft een verbetering van alertheid, concentratie, geheugen, snelheid van informatieverwerking, werkcapaciteit.
Tevens beïnvloedt Rhodiola rosea de hersengebieden die betrokken zijn bij stemming, cognitie en stressregulatie zoals hippocampus, amygdala, hypothalamus, prefrontale cortex, hersenstam en mesencephalon (middenhersenen).
Er zijn ook aanwijzingen dat rhodiola een gunstige invloed heeft op emotioneel gedrag, met name agressief gedrag. Verschillende humane studies laten zien dat rhodiola klachten van burn-out tegengaat en stressbestendigheid en veerkracht verbetert. [29-37]
Gemmotherapie
Tilia tomentosa is een effectieve gemmotherapeutische remedie die ingezet kan worden bij angst. Deze tinctuur vervult anxiolytische en ontspannende functies waarvan de effectiviteit ook op spierniveau wordt waargenomen. Tilia Tomentosa kan ook nog gecombineerd worden met een andere gemmosoort namelijk de Ficus Carica. [38] Ficus carica werkt rustgevend (regulatie cortico-hypothalamische as), maar reguleert ook diverse maag-darmklachten (verteringsstoornissen, misselijkheid, buikpijn, veranderd ontlastingspatroon, etc.) die het gevolg zijn van angst.
Tessa Gottschal & Marijke de Waal Malefijt (natuurgeneeskundige & natuurdietist)
Meer lezen?
Amygdala: het emotionele brein. Meer informatie vind je hier.
Angstige en gedreven mensen gevoeliger voor IBS? Meer informatie vind je hier.
Voeding en meditatie bij angststoornissen. Meer informatie vind je hier.
Referenties
[1] Oberbarnschneidt T et al. The impact of cannabidiol on psychiatric and medical conditions. J Clin Med Res. 2020;12:393-403.
[2] Larsen C et al. Dosage, efficacy and safety of cannabidiol administration in adults: a systematic review of human trials. J Clin Med Res. 2020;12:129-41.
[3] Whiting PF et al. Cannabinoids for medical use. A systematic review and meta-analysis. JAMA. 2015;313:2456-73.
[4] Bergamaschi MM et al. Cannabidiol reduces the anxiety induced by simulated public speaking in treatment-naïve social phobia patients. Neurpsychopharmacology 2011;36:1219-26.
[5] Fusar-Poli P et al. Distinct effects of {delta}9-tetrahydrocannabinol and cannabidiol on neural activation during emotional processing. Arch Gen Psychiatry. 2009;66:95-105.
[6] Crippa JA et al. Effects of cannabidiol (CBD) on regional cerebral blood flow. Neuropsychopharmacology 2004;29:417-26.
[7] De Mello Schier AR et al. Antidepressant-like and anxiolytic-like effects of cannabidiol: a chemical compound of Cannabis sativa. CNS Neurol Disord Drug Targets. 2014;13:953-60.
[8] Lopresti AL et al. Saffron (Crocus sativus) for depression: a systematic review of clinical studies and examination of underlying antidepressant mechanisms of action. Hum. Psychopharmacol Clin Exp 2014;29:5170-527.
[9] Möhler H. The GABA system in anxiety and depression and its therapeutic potential. Neuropharmacology. 2012;62(1):42-53.
[10] Hosseinzadeh H et al. Anxiolytic and hypnotic effect of Crocus sativus aqueous extract and its constituents, crocin and safranal, in mice. Phytother Res. 2009;23(6):768-74.
[11] Pitsikas N et al. Effects of the active constituents of Crocus sativus L., crocins, in an animal model of anxiety. Phytomedicine. 2008;15(12):1135-9.
[12] Ghadrdoost B et al. Protective effects of saffron extract and its active constituent crocin against oxidative stress and spatial learning and memory deficits induced by chronic stress in rats. Eur J Pharmacol. 2011;667(1-3):222-9.
[13] Khazdair MR et al. The effects of Crocus sativus (saffron) and its constituents on nervous system: A review. Avicenna J Phytomed. 2015;5(5):376-391.
[14] Chandrasekhar K et al. A prospective, randomized double-blind, placebo-controlled study of safety and efficacy of a high-concentration full-spectrum extract of ashwagandha root in reducing stress and anxiety in adults. Indian J Psychol Med. 2012;34(3):255-62.
[15] Pratte MA et al. An alternative treatment for anxiety: a systematic review of human trial results reported for the Ayurvedic herb ashwagandha (Withania somnifera). J Altern Complement Med. 2014;20(12):901-8.
[16] Kushwaha S et al. Effect of Ashwagandha (Withania somnifera) root powder supplementation in treatment of hypertension. Ethno Med. 2012;6(2):111-115.
[17] Auddy B et al. A standardized Withania somnifera extract significantly reduces stress-related parameters in chronically stressed humans: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. JANA 2008;11(1):50- 56.
[18] Durg S et al. Withania somnifera (Ashwagandha) in neurobehavioural disorders induced by brain oxidative stress in rodents: a systematic review and meta-analysis. J Pharm Pharmacol. 2015;67(7):879-99.
[19] Andrade C et al. A double-blind, placebo-controlled evaluation of the anxiolytic efficacy of an ethanolic extract of withania somnifera. Indian J Psychiatry. 2000;42(3):295-301.
[20] Candelario M et al. Direct evidence for GABAergic activity of Withania somnifera on mammalian ionotropic GABAA and GABAρ receptors. J Ethnopharmacol. 2015;171:264-72.
[21] Yoto A et al. Effects of L-theanine or caffeine intake on changes in blood pressure under physical and psychological stresses. J Physiol Anthropol. 2012;31:28.
[22] Unno K et al. Anti-stress effect of theanine on students during pharmacy practice: positive correlation among salivary α-amylase activity, trait anxiety and subjective stress. Pharmacol Biochem Behav. 2013;111:128-35.
[23] Kalkunte SS et al. Antidepressant and antistress activity of GC-MS characterized lipophilic extracts of Ginkgo biloba leaves. Phytother Res. 2007;21:1061-1065.
[24] Jezova D et al. Reduction of rise in blood pressure and cortisol release during stress by Ginkgo biloba extract (EGb 761) in healthy volunteers. J Physiol Pharmacol. 2002;53(3):337-48.
[25] Rai D et al. Anti-stress effects of Ginkgo biloba and Panax ginseng: a comparative study. J Pharmacol Sci. 2003;93:458-464.
[26] Woelk H et al. Ginkgo biloba special extract EGb 761 in generalized anxiety disorder and adjustment disorder with anxious mood: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Psychiatr Res. 2007;41(6):472-80.
[27] Miyasaka, A N Atallah, B G O Soares. Valerian for anxiety disorders. Cochrane Database Syst Rev.2006 Oct 18;(4):CD004515
[28] Mischoulon. Popular Herbal and Natural Remedies Used in Psychiatry. Am Psychiatr Publ). 2018 Jan;16(1):2-11.
[29] Anghelescu IG et al. Stress management and the role of Rhodiola rosea: a review. Int J Psychiatry Clin Pract. 2018;22(4):242-252.
[30] Dinel AL et al. Reduction of acute mild stress corticosterone response and changes in stress-responsive gene expression in male Balb/c mice after repeated administration of a Rhodiola rosea L. root extract. Food Sci Nutr. 2019;7(11):3827-3841.
[31] Konstantinos F et al. The effects of Rhodiola rosea supplementation on depression, anxiety and mood – a systematic review. Global Psychiatry 2020;3(1):1-11.
[32] Cropley M et al. The effects of Rhodiola rosea L. extract on anxiety, stress, cognition and other mood symptoms. Phytother Res. 2015;29(12):1934-9.
[33] Bystritsky A et al. A pilot study of Rhodiola rosea (Rhodax) for generalized anxiety disorder (GAD). J Altern Complement Med. 2008;14(2):175-180.
[34] Panossian A et al. Mechanism of action of Rhodiola, salidroside, tyrosol and triandrin in isolated neuroglial cells: an interactive pathway analysis of the downstream effects using RNA microarray data. Phytomedicine. 2014;21(11):1325-48.
[35] Dimpfel W et al. Assessing the quality and potential efficacy of commercial extracts of Rhodiola rosea L. by analyzing the salidroside and rosavin content and the electrophysiological activity in hippocampal long-term potentiation, a synaptic model of memory. Front Pharmacol. 2018;9:425.
[36] Goyvaerts B et al. Rhodiola rosea special extract SHR-5 in burnout and fatigue syndrome. Erfahrungsheilkunde 2012;61:79-83.
[37] Kasper S et al. Multicenter, open-label, exploratory clinical trial with Rhodiola rosea extract in patients suffering from burnout symptoms. Neuropsychiatr Dis Treat. 2017;13:889-898.
[38] Gemmotherapie nader belicht. https://www.natuurdietisten.nl/gemmotherapie-nader-belicht/
