De orthomoleculaire visie

De gemiddelde Nederlander gebruikt geen evenwichtige voeding. Zelfs als hij dat wel zou doen, dan nog krijgt hij lang niet de aanbevolen hoeveelheid van veel essentiële voedingsstoffen binnen.

Wat eet en drinkt Nederland? De Voedselconsumptiepeiling laat het zien. Met de Voedselconsumptiepeiling (VCP) brengt het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) het voedingspatroon van ongeveer 3.500 kinderen en volwassenen in kaart. De VCP geeft inzicht over wat, waar en wanneer Nederlanders eten en drinken en koppelt dit aan de richtlijnen van de Gezondheidsraad. Met deze gegevens kunnen beleidsmakers en professionals aan de slag voor gezonde voeding, duurzaam en veilig voedsel, productinnovatie, voorlichting en voedingsonderzoek.

Op 9 februari 2023 zijn de eerste resultaten van de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling (VCP) 2019-2021 op de site www.wateetnederland.nl gepubliceerd maar er wordt nog niet aangegeven welke gevolgen dit heeft voor de inname van voedingsstoffen. Ook is nog geen achtergrondrapport verschenen waarin de details bekeken kunnen worden.

In de European Journal of Nutrition is nu een nadere analyse van de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling 2012-2016 verschenen (dit is dus de vorige Voedselconsumptiepeiling) waarin gekeken is naar de inname van vitamines en mineralen uit de normale voeding, verrijkte voeding en voedingssupplementen.

Hieruit blijkt dat meer dan 50% van de Nederlanders minder calcium, ijzer, vitamine D en foliumzuur binnenkrijgt dan wordt aanbevolen.

Over het algemeen was de vitamine-D-inname voor bijna alle Nederlanders ontoereikend.

Vooral adolescenten, volwassen vrouwen en mensen die geen verrijkte voedingsmiddelen of voedingssupplementen namen, hadden een te lage inname van calcium, ijzer, zink, vitamine A, foliumzuur en vitamine E.

Er waren ook groepen die meer vitamines en mineralen innamen dan de maximaal aanvaardbare bovengrens. Zo kreeg meer dan 1% van de peuters hoeveelheden zink, vitamine A en foliumzuur binnen die de veilige bovengrens overschrijden.

Bird J.K., Bruins M.J. & Turini M.E. (2023). Micronutrient intakes in the Dutch diet: foods, fortified foods and supplements in a cross sectional study. Eur. J. Nutr.: 1-19 [Online ahead of print].
RIVM (2018). Wat eet en drinkt Nederland? Resultaten van de voedselconsumptiepeiling 2012-2016. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Zeist.

ADH is niet voldoende

De berekeningsuitkomsten van de gehaltes voedingsstoffen die dagelijks worden gegeten zijn getoetst aan de Nederlandse voedingsnormen, de zogenaamde Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden (ADH’s). Deze normen houden geen rekening met de volgende, onmiskenbare invloeden op het gehalte aan nutriënten in voedingsmiddelen:

1. De verarming van de huidige landbouw- en veeteeltgronden als gevolg van monoculturen, onvolkomen kunstmestsamenstelling, gebruik van verdelgingsmiddelen, zogenaamd veredeling van zaden e.d., eenzijdige veevoeding, hormoonstimulantia, enz.
2. De vervuiling in voeding en milieu zoals: lichaamsvreemde toevoegingen aan voedsel (E-nummers), kunstvoedingsproducten van de industrie (waarin schadelijke stoffen zoals transvetzuren), straling, uitlaatgassen van het verkeer die op de gewassen komen en zo in de voedingskringloop terecht komen, gifuitstoot van de industrie, enz.
3. Onnatuurlijke bereiding van de voeding (bakken, braden, frituren enz).
4. Onrijp geplukt fruit dat te lang bewaard wordt in koelcellen.
5. Gemanipuleerde voeding en gentechgewassen (momenteel vindt er in zeventien landen verbouwingen van gentechgewassen plaats).

Kortom, door allerlei ingrepen in het dagelijks voedingspakket is de kans groot dat er tekorten gaan ontstaan in essentiële vitamines, mineralen en sporenelementen. Deze tekorten zullen onvermijdelijk leiden tot (ernstige) gezondheidsproblemen.

Orthomoleculaire voeding streeft ernaar de lichaamscellen optimale hoeveelheden voedingsstoffen te geven. Deze optimale hoeveelheden liggen veel hoger dan de gestelde ADH’s . De individuele behoefte kan verschillen door erfelijke factoren, milieu-invloeden, werksituaties, stress, de lever die meer nodig heeft om de gifstoffen goed oplosbaar te maken zodat ze kunnen worden uitgescheiden.

Hoe ziet een orthomoleculair voedingspatroon eruit?

Om iemands biochemie op een juiste manier te kunnen beoordelen is het noodzakelijk speciale bloedonderzoeken te doen om de nutriënten (vitaminen, mineralen, aminozuren, vetzurenprofiel) te bepalen. Hoe ziet een algemeen orthomoleculair voedingsadvies eruit?

• Biologische (dynamische) voeding
• Geen of weinig gebruik van vlees en dierlijk vet. Aanbevolen wordt dan biologisch vlees te gebruiken.
• Geen gebruik van industrieel bereide en geraffineerde voeding.
• Weinig koffie en alcohol.
• Zure biologische melkproducten met probiotica= darmflorabacteriën.
• Ruim gebruik van biologische groentesappen.
• Ruim gebruik van vers fruit (biologisch) en verse groenten (biologisch; 400 tot 800 gram per dag, waarvan een deel als rauwkost)om aan antioxidanten te komen.
• Geen gebruik van suiker en suikerhoudende voedingsmiddelen.
• Geen gebruik van zoetstoffen.
• Ruim gebruik van ongeraffineerde koudgeperste oliesoorten (lijnolie, pompoenolie, olijfolie, walnootolie, ega 3 drinkolie).
• Gebruik van vette vissoorten.
• Een juiste kooktechniek om de gekozen kwaliteitsvoeding te waarborgen (zie archief bereidingstechnieken) tot op het bord (om het verlies van essentiële voedingsstoffen te voorkomen).
• Ruim gebruik van volle hele graanproducten (zilvervliesrijst, quinoa, haver, gerst e.d.) en volkoren producten (ongezoete muesli).
• Ruim gebruik van verse ongebrande noten en zaden.
• Gebruik van roomboter i.p.v. margarine.
• Een overwegend basische voeding. Het zuur-base evenwicht wordt goed in de gaten gehouden. (zuurgraad waarde bepalingen).
• Kruidenthee en osmosewater.
• Beperken van koekaas en de hoeveelheid zuivel om de calciumverhouding niet te verstoren. Ruim gebruik van bladgroenten (i.v.m. magnesium). Extra vitamine C kan geadviseerd worden om de nitraten te ‘neutraliseren’.

Ook kan geadviseerd worden extra voedingsstoffen (na onderzoek van nutriëntenstatus) zoals antioxidanten (vitamine C, bètacaroteen, vitamine A, vitamine E, lycopeen, alfaliponzuur, selenium, zink e.d.), vitaminen B, mineralen, aminozuren en vetzuren in tablet, poeder, vloeistof of capsulevorm te nemen als blijkt dat hieraan een tekort is (n.a.v. een bloedonderzoek, slechte voedingsgewoonten, een onbalans van een biochemische proces dat klachten geeft). Er kan ook gekozen worden dit niet door middel van supplementen te doen, maar door middel van verrijkte voedingsrecepturen. Diverse natuurdiëtisten zijn hierin gespecialiseerd.

Toename gebruik supplementen

Jaarlijks wordt ongeveer 1,6 miljard euro uitgegeven aan supplementen, vooral voedingssupplementen van het Kruidvat huismerk laten een grote stijging zien.
Toename gebruik huismerk supplementen

Dit blijkt uit de 2e editie van de Healthy Lifestyle Monitor (2023), een grootschalig onderzoek van Multiscope onder 5.226 Nederlanders van 18 jaar en ouder (representatief voor de Nederlandse bevolking) naar sport, gezonde voeding, supplementen en gezondheidsmonitoring in Nederland.

41% Nederlanders gebruikte voedingssupplementen

Bijna 6 miljoen Nederlanders (41%) gebruikten in 2023 voedingssupplementen zoals vitamines en mineralen. Dit percentage gebruikers is gelijk aan 2022.

Voorkeur voor huismerken en Kruidvat op 1

Gebruikers van voedingssupplementen kiezen vaak voor huismerken. In de top 5 meest gekochte merken voedingssupplementen staan 3 huismerken. Het Kruidvat huismerk staat op nummer 1 in de top 5. Bijna 3 op de 10 gebruikers van voedingssupplementen kiezen voor het Kruidvat huismerk (29%), terwijl dit in 2022 nog 21% was. In de top 5 volgen na het Kruidvat huismerk, Lucovitaal (16%), Holland & Barrett (13%), Davitamon (11%) en Etos (4%).

Afname gebruikers kruidensupplementen van 14% naar 11%

Kruidensupplementen (zoals bijvoorbeeld kurkuma en gember) werden in 2023 door ruim 1,6 miljoen Nederlanders gebruikt (11%). Dit is een afname ten opzichte van 2022. Het percentage gebruikers lag toen op 14%.

Toename jaarlijkse besteding naar €1,6 miljard

Jaarlijks wordt er €1,6 miljard besteed aan supplementen, waarvan €1,3 miljard aan voedingssupplementen en €300 miljoen aan kruidensupplementen.

Hoewel het percentage gebruikers van voedingssupplementen constant is gebleven, steeg de markt van supplementen (voedingssupplementen en kruidensupplementen) het afgelopen jaar met €200 miljoen (van €1,4 miljard in 2022 naar €1,6 miljard in 2023).

Een mogelijke verklaring daarvoor is de stijging van de gemiddelde jaarlijkse bestedingen aan voedingssupplementen van €190 (2022) naar €232 (2023).

Ondanks de afname van het aantal gebruikers van kruidensupplementen, stegen ook bij deze groep de gemiddelde jaarlijkse bestedingen aan kruidensupplementen van €151 (2022) naar €181 (2023).

Bron: Multiscope