Streptococcus spp. in het darmmicrobioom en pathogene Streptococcen

Het menselijke darmmicrobioom is een complex ecosysteem van biljoenen micro-organismen die symbiotisch in ons leven en een essentiële rol spelen in onze algehele gezondheid. Streptococcus spp. is een groep bacteriën die veel voorkomt in het microbioom, met name in de mond, keel en darmen. Streptokokkeninfecties veroorzaakt door pathogene stammen van Streptococcus daarentegen vormen een groot probleem, vooral voor kinderen, en leiden tot aandoeningen zoals keelontsteking of roodvonk.

Het is cruciaal voor ouders, verzorgers en zorgverleners om het verschil te begrijpen tussen de Streptococcus -soorten die van nature in het darmmicrobioom voorkomen en de soorten die verantwoordelijk zijn voor infecties bij kinderen.

Dit artikel onderzoekt de belangrijkste verschillen, hoe deze bacteriën functioneren, hoe infecties ontstaan en wat hun specifieke symptomen zijn.

Wat is Streptococcus spp.(phyla Fermicutes) in het microbioom?

Streptococcus spp. (afkorting voor meer dan één soort = spp.) zijn commensale bacteriën – organismen die van nature in verschillende delen van het menselijk lichaam leven zonder schade aan te richten. Ze worden vaak aangetroffen in de mond, keel, darmen en zelfs op de huid. Sommige van deze soorten zijn nuttig of neutraal, terwijl andere onder bepaalde omstandigheden opportunistische pathogenen kunnen worden.

Voorbeelden van Streptococcus spp. in het microbioom.

• Streptococcus mitis.
  Komt vaak voor in de mondholte en speelt een rol bij het behoud van een gezonde mond.
• Streptococcus salivarius.
  Komt voor in de mond en keel en draagt bij aan een evenwichtig oraal microbioom.
• Streptococcus thermophilus.
  Deze bacterie leeft in het spijsverteringsstelsel. Hij wordt vaak toegevoegd aan probioticasupplementen en wordt beschouwd als goed voor de darmgezondheid.

Rol van Streptococcus in het microbioom

1. Evenwicht en concurrentie.
   Deze commensale Streptococcus -soorten concurreren met andere micro-organismen om ruimte en hulpbronnen, en helpen zo de overgroei van schadelijke bacteriën te voorkomen.
2. Modulatie van het immuunsysteem.
   Sommige stammen van Streptococcus spp. kunnen bijdragen aan de modulatie van het immuunsysteem, waardoor het lichaam op de juiste manier kan reageren op pathogenen, zonder overdreven te reageren.
3. Mondgezondheid en spijsvertering.
   Bepaalde Streptococcus -soorten dragen bij aan een evenwichtig mondmicrobioom en kunnen voorkomen dat schadelijke bacteriën gaatjes of tandvleesaandoeningen veroorzaken.

Veroorzaken deze microbioomstreptokokken ziekte?

Bij een gezond persoon veroorzaken deze streptokokkenstammen in het darmmicrobioom geen ziekte. Wanneer het immuunsysteem echter verzwakt is of er een significante disbalans in het darmmicrobioom is (dysbiose), kunnen sommige stammen opportunistische pathogenen worden.

Verhoogde concentraties van Streptococcus -soorten in ontlastingsmonsters kunnen echter wijzen op een slechte spijsvertering en lage maagzuurproductie (hypochlorhydrie). Voldoende maagzuur is essentieel voor de afbraak van voedsel en het beheersen van bacteriepopulaties. Een lage maagzuurproductie kan leiden tot bacteriële overgroei, waaronder die van Streptococcus -soorten, in het maag-darmkanaal. Deze overgroei gaat gepaard met diverse gastro-intestinale symptomen en aandoeningen.

Wat is een pathogene streptokok bij kinderen?

De term “streptokokkeninfectie” verwijst doorgaans naar infecties veroorzaakt door groep-A -streptokokken (GAS) , met name Streptococcus pyogenes, een pathogene bacterie die verschillende infecties bij kinderen veroorzaakt. Deze infecties zijn staan helemaal los van de commensale streptokokkensoorten in het darmmicrobioom.

Veel voorkomende streptokokkeninfecties bij kinderen zijn:

• Keelontsteking (faryngitis).
  Deze infectie wordt veroorzaakt door Streptococcus pyogenes en resulteert in een pijnlijke keel, koorts en gezwollen lymfeklieren.
• Scharlakenkoorts.
  Een aandoening die ontstaat door een onbehandelde keelontsteking. De ziekte wordt gekenmerkt door een rode, schuurpapierachtige uitslag, koorts en een “aardbeien” tong.
• Impetigo.
  Een huidinfectie die wordt veroorzaakt door groep-A -streptokokken , waarbij rode zweren ontstaan, meestal rond de mond en neus, die openbarsten en een gelige korst vormen. Impetigo in het gezicht wordt ook wel ‘krentenbaard’ genoemd.
• PANDAS.
  Pediatrische auto-immuun neuropsychiatrische stoornissen geassocieerd met streptokokkeninfecties, een aandoening waarbij streptokokkeninfecties bij sommige kinderen neuropsychiatrische symptomen zoals OCD (obsessieve-compulsieve stoornis) of tics veroorzaken.
• Perinatale streptokokkeninfectie.
  Deze infectie ontstaat rond de anus en leidt tot symptomen zoals roodheid, jeuk, pijn en soms afscheiding. Het komt het meest voor bij jonge kinderen en kan oncomfortabel en pijnlijk zijn.

Hoe krijgen kinderen een streptokokkeninfectie?

• Contact van persoon tot persoon.
  Streptococcus pyogenes is zeer besmettelijk en verspreidt zich via druppeltjes in de lucht, direct contact met een geïnfecteerde persoon of contact met oppervlakken die besmet zijn met de bacterie.
• Verzwakt immuunsysteem.
  Kinderen zijn vatbaarder voor deze infecties omdat hun immuunsysteem nog in ontwikkeling is.

Typische symptomen van streptokokkeninfecties bij kinderen

• Keelpijn: plotselinge, zeer pijnlijke keel zonder hoest.
• Koorts: Vaak boven de 38,3°C (101°F), wat duidt op een actieve infectie.
• Gezwollen lymfeklieren: Vooral in de nek.
• Huiduitslag: Bij roodvonk kan er huiduitslag ontstaan op de borst, de nek en de armen.
• Misselijkheid en braken: Soms gaat de infectie gepaard met maag-darmklachten.
• Vermoeidheid en hoofdpijn: Algemene malaisesymptomen komen ook vaak voor.

Verschillen tussen darmmicrobioomstreptokokken en pathogene streptokokken

Ondanks dat ze tot hetzelfde geslacht behoren, zijn de Streptococcus spp. in het microbioom en pathogene Streptococcus- infecties bij kinderen heel verschillend wat betreft hun rol in gezondheid en ziekte. Streptococcus spp. in een Darmmicrobioom ontlastingsuitslag en pathogene Streptococcus zijn de sleutel tot een nauwkeurige interpretatie van de resultaten. Streptococcus spp. is een brede categorie die veel bacteriestammen omvat, waarvan sommige normale en nuttige bewoners van het darmmicrobioom zijn en een rol spelen bij de spijsvertering en immuunfunctie.

Aan de andere kant verwijst pathogene Streptococcus naar specifieke stammen, zoals Streptococcus pyogenes of Streptococcus pneumoniae, die infecties en ziekten kunnen veroorzaken.

In een Darmmicrobioom ontlastingsuitslag kan de detectie van Streptococcus spp. wijzen op overgroei of onevenwichtigheid in plaats van directe pathogeniciteit, en het vereist context, zoals symptomen of gelijktijdig gedetecteerde pathogenen, om de klinische betekenis ervan te bepalen.

Darmmicrobioom Streptokokken

1. Locatie: Van nature te vinden in de mond, keel, darmen en huid.
2. Functie: Maakt doorgaans deel uit van een gezonde microbiële gemeenschap en helpt bij het handhaven van het evenwicht en het voorkomen van overgroei van schadelijke bacteriën.
3. Impact: Over het algemeen ongevaarlijk, tenzij het immuunsysteem is aangetast of er sprake is van aanzienlijke dysbiose.

Pathogene Streptococcus (Streptococcus pyogenes)

1. Locatie: Dringt tijdens de infectie de keel, huid of ander weefsel binnen.
2. Functie: Veroorzaakt ziekten zoals keelontsteking, roodvonk en impetigo.
3. Gevolgen: Kan leiden tot ernstige ziekte indien onbehandeld, inclusief complicaties als reumatische koorts of nierschade.

Conclusie

Streptokokken spp. in het darmmicrobioom versus pathogene streptokokkeninfecties.

Het begrijpen van het verschil tussen commensale Streptococcus spp. in het microbioom en de pathogene Streptococcus pyogenes die infecties veroorzaakt, is cruciaal voor gezondheidsmanagement. Hoewel Streptococcus -soorten in het microbioom een gunstige rol spelen bij het behoud van de gezondheid, is Groep A Streptococcus ook verantwoordelijk voor veelvoorkomende infecties bij kinderen die medische behandeling vereisen.

Ouders moeten zich ervan bewust zijn dat de bacteriën die van nature in het microbioom leven doorgaans onschadelijk zijn, terwijl externe infecties met pathogene streptokokken tot diverse ziekten kunnen leiden. Kennis van het verschil maakt betere gezondheidsbeslissingen mogelijk, van het ondersteunen van het darmmicrobioom tot het herkennen van de symptomen van een infectie die medisch ingrijpen vereist.

Understanding the Difference Between Streptococcus in the Microbiome and Streptococcal Infections in Children. 2025. https://www.diagnosticsolutionslab.com/blog/understanding-the-difference-between-streptococcus-in-the-microbiome-and-streptococcal-infections-in-children

Alternatieve behandelopties darmmicrobioom

Alternatieve behandelopties om de overgroei van Streptococcen in het darmmicrobioom te behandelen zijn;

Lactoferrine, Cats claw, Scuttelaria, Mastica, Quercitine, Resveratrol, Groene thee, Berberine, Ashwagandha, Guduchi.

De streptokokken (Streptococcus) zijn een geslacht van bacterie van grampositieve, facultatief anaerobe kokken en behoren tot de stam Fermicutes.
Dieet en voedingscomponenten hebben een diepgaande invloed op de samenstelling van de darmflora en behoren tot de belangrijkste factoren die bijdragen aan veranderingen in de bacteriële flora. Firmicutes is dol op geraffineerde koolhydraten en toegevoegde suikers. Een dieet met veel pizza, pasta, brood en suikerhoudende frisdranken geeft de Firmicutes dus voldoende brandstof om zich te vermenigvuldigen.

Effect of Diet and Dietary Components on the Composition of the Gut Microbiota.Nutrients. 2021 Aug 15;13(8):2795. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8398149/

Wat zijn streptokokken?

Streptokokken zijn een groep bacteriën die bij mensen verschillende ziekten kunnen veroorzaken. Sommige soorten streptokokken komen voor in het lichaam zonder ziekteverschijnselen te geven. In geval van ziekte zijn de verschijnselen veelal mild zoals bij roodvonk, keelontsteking en krentenbaard. Echter wanneer de bacterie in de bloedbaan of onderliggend weefsel komt is er sprake van een invasieve infectie waarbij ernstige klachten kunnen ontstaan zoals bloedvergiftiging. De bacterie wordt ook wel de ‘vleesetende bacterie’ genoemd omdat een invasieve infectie kan leiden tot het afsterven van huid en spieren.

Streptokokken zijn bacteriën die bij mensen tot ziekte kunnen leiden. Er zijn verschillende soorten streptokokken zoals:

1. Streptococcus pyogenes (Groep-A-streptokokken), de veroorzaker van onder andere roodvonk, krentenbaard, kraamvrouwenkoorts, septische shock en fasciitis necroticans, ook wel bekend als vleesetende bacterie;
2. Streptococcus agalactiae (Groep-B-streptokokken), de veroorzaker van de Groep-B-streptokokkenziekte (GBS (Groep-B-streptokokken)-ziekte) bij pasgeborenen en vrouwen die kortgeleden bevallen zijn;
3. Streptococcus pneumoniae (pneumokokken), de veroorzaker van pneumokokkenziekte.

Besmetting en preventie van streptokokken

Bij veel mensen komen streptokokken voor in de slijmvliezen van de neus, keel of vagina, zonder ziekteverschijnselen te geven. Wanneer de bacterie vanuit de keel- of neusholte doordringt in het oor of de longen, kan longontsteking of oorontsteking ontstaan. Tevens kan besmetting optreden tijdens de bevalling, bijvoorbeeld in geval van GBS en kraamvrouwenkoorts.

• De meeste groep A-streptokokken infecties verlopen onschuldig. De symptomen zijn meestal mild en van korte duur. De meeste GAS-infecties gaan gepaard met koorts. Verder verschillen de klachten per ziekte.
• Invasieve GAS-infecties zijn vaak ernstiger. Met een invasieve GAS-infectie moeten mensen meestal opgenomen worden in het ziekenhuis. Er kunnen verschillende ernstige klachten zijn.

Wat zijn de klachten bij groep A-streptokokkeninfecties (GAS)?

Klachten die kunnen voorkomen:

• Infectie van de huid. Er kunnen soms ook onderliggende weefsels zoals spieren of botten worden beschadigd. Zo erg zelfs dat huid en spieren afsterven (necrotiserende fasciitis). Dit wordt wel een vleesetende bacterie genoemd.
• Infectie van hersenvliezen, gewrichten, longen, longvliezen.
• Kraamvrouwenkoorts. Dit is een infectie van de baarmoeder na de bevalling, soms met bloedvergiftiging.
• Bloedvergiftiging waarbij mensen een lage bloeddruk en hoge hartslag hebben (septische shock). Als dit langer duurt kunnen organen uitvallen. Mensen hebben dan vaak hoge koorts, rillingen, spierpijn en zijn suf of verward.

Hoe kun je een groep-A-streptokokkeninfectie krijgen?

Veel mensen dragen de bacterie bij zich in neus- of keelholte of op de huid, zonder daar ziek van te worden. Groep A-streptokokken kunnen overgedragen worden door middel van druppeltjes vocht die vrijkomen tijdens hoesten, niezen en praten. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken. Iemand met de bacterie kan anderen ook besmetten via de handen. Via de handen kan de bacterie op speelgoed, bestek, servies en eten terechtkomen.

Iemand is besmettelijk zolang hij de bacterie bij zich draagt of zolang de infectie nog niet is genezen. Als iemand behandeld wordt met medicijnen (antibiotica), is hij nog 24 uur nadat hij is begonnen met de medicijnen besmettelijk.

Wat zijn symptomen van groep B-streptokokkeninfecties (GBS)?

• Besmetting met GBS uit zich bij pasgeborenen meestal als koorts, ademhalings- en voedingsproblemen. In ernstige gevallen kan een longontsteking, hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging optreden die kan leiden tot de dood.
• Bij volwassenen kunnen groep B-streptokokken een blaasontsteking veroorzaken, hoewel dit meestal zonder ziekteverschijnselen verloopt. Daarnaast kan de bacterie bij vrouwen die recent bevallen zijn kraamvrouwenkoorts of wondinfecties veroorzaken, bijvoorbeeld na een keizersnede.

Besmetting en preventie van groep B-streptokokkeninfecties

Besmetting vindt plaats door middel van direct contact, zoals bij een moeder en een kind tijdens de bevalling. Baby’s worden ziek wanneer de bacterie het lichaam binnendringt. Bij langdurig gebroken vliezen kan besmetting van de foetus optreden. Pasgeborenen lopen risico op GBS-ziekte (ademhalings- en voedingsproblemen, koorts) en overlijden (ten gevolge van long-, bloed- of hersenvliesinfectie).

Wanneer het kind extra risico loopt (langdurig gebroken vliezen of dreigende vroeggeboorte) geeft de gynaecoloog uit voorzorg antibiotica. Zwangere vrouwen met een risicofactor kunnen worden gescreend op dragerschap met GBS. In geval van dragerschap kan besloten worden antibiotica toe te dienen om de kans op besmetting van het kind tijdens de bevalling te verkleinen.