Kunnen fysieke klachten stralingsgerelateerd zijn?

Onlangs organiseerde het Kennisplatform Elektromagnetische Velden en Gezondheid (Kennisplatform EMV) een symposium over de relatie tussen gezondheid en de digitalisering en energietransitie van de maatschappij. Belangrijk, want tot 40% van de consulten bij de huisarts betreft lichamelijke klachten waarvoor geen of onvoldoende somatische verklaring gevonden wordt.

Sommige mensen ervaren gezondheidsklachten als zij in de buurt komen van bronnen die elektromagnetische velden produceren. Dit wordt ElektroHyperSensitiviteit (EHS) genoemd. De klachten die elektrogevoeligen ervaren, zijn algemene en steeds vaker voorkomende klachten zoals hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, hartritmestoringen, huidproblemen, (onverklaarbare) gevoelens van stress, slapeloosheid en concentratieproblemen. Deze klachten zijn reëel en kunnen ernstig zijn en de kwaliteit van hun leven sterk nadelig beïnvloeden. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen omdat hun hormoonstelsel complexer is en dus eerder verstoord kan raken.

Erkenning van EHS

EHS is een aandoening die is erkend door het Europees Parlement [2], het EESC [3] en de Raad van Europa [4] en in diverse landen wordt erkend als “functionele handicap”. Onlangs heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de aandoening EHS ook als officiële handicap erkend. Dit in navolging van het Nederlandse College voor de Rechten van de Mens. Concreet meldde het ministerie van VWS het volgende [5]:

“We sluiten ons aan bij de bevindingen uit gesprekken met Ieder(in) en het College voor de Rechten van de Mens, dat mensen met EHS net als ieder ander recht hebben op toegankelijkheid en inclusie.”

Door deze historische omslag vallen mensen met EHS ook onder het VN-verdrag Handicap en de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ).  Deze wet verbiedt discriminatie op grond van handicap of chronische ziekte op de arbeidsmarkt, in het onderwijs en bij het aanbieden van goederen en diensten. Bij dit laatste kun je denken aan bijvoorbeeld winkels, openbaar vervoermaatschappijen en huisartsen. Door deze erkenning mogen EHS’ers verwachten dat werkgever, ziekenhuis e.d., die EHS-ers vaak niet serieus namen, rekening gaan houden met hun beperking. Zie voor meer informatie het College voor de Rechten van de Mens .

Thermisch en niet-thermisch

Tot op heden wordt bij het bepalen van de nadelige effecten van straling die afkomstig is van onder andere mobieltjes, tablets, zendmasten, uitsluitend uitgegaan van de thermische (opwarmings) effecten. Terwijl het advies van het Europees Economische en Sociaal Comité, over de maatschappelijke en ecologische impact van het 5G-systeem vermeldde, dat er juist bijzondere aandacht moet worden besteed aan de niet-thermische gevolgen en dat in de ICNIRP-aanbevelingen 2020 belangrijke elementen worden weggelaten, omdat deze alleen rekening houden met:

Kortdurende (6 min. en 30 min.) blootstelling aan de radiofrequente elektromagnetisch velden (EMV) dan wel straling van draadloze communicatie, terwijl een groot deel van de bevolking 24/7 blootstaat aan de EMV van zendmasten, WiFi routers enzovoort.

Thermische effecten, terwijl de niet-thermische belasting door EMV, waaraan men veelal dagelijks blootstaat, in de praktijk veruit de belangrijkste veroorzaker van klachten is. De ICNIRP-aanbevelingen houden geen rekening met de bundeling van frequenties, wat inhoudt dat meerdere antennes van verschillende providers vlak bij en boven elkaar op één zendmast geplaatst zijn en die in naburige frequentiebanden in dezelfde richting EMV uitzenden. Dit kan laagfrequente stoorsignalen geven die extra schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn.

Oxidatieve effecten

Ook uit het overgrote deel van een review [6] die 2500 studies omvat, betreffende onderzoek naar de biologische effecten van blootstelling aan radiofrequentie (RFR), extreem laagfrequente (ELF) en statische elektromagnetische velden (EMF) die de periode1990 tot januari 2024 beslaat, bleek dat blootstelling aan RFR, ELF of EMF oxidatieve effecten of vrije radicalen veroorzaakt en het DNA beschadigt. Bovendien heeft het merendeel van onderzoeken naar genetische, neurologische en reproductieve uitkomsten significante effecten aangetoond.

In 2011 classificeerde het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie radiofrequentiestraling (RFR) als “mogelijk kankerverwekkend voor de mens” (Groep 2B). Het IARC was van plan om RFR tegen 2024 opnieuw te beoordelen, omdat de meeste peer-reviewed onderzoeken die in het afgelopen decennium zijn gepubliceerd significant bewijs vonden dat RFR genotoxiciteit veroorzaakt; deze beoordeling is echter uitgesteld.

Hoe weet je of je stralingsgevoelig bent?

Met onderstaande stappen kun je voor jezelf uitmaken of elektrogevoeligheid een rol speelt bij jouw gezondheidsklachten.

Schakel mobiele telefoon, Dect- telefoon, tablets, laptops, draadloos internet (Wifi)-apparatuur voor minimaal een paar dagen uit. Dit betekent: stekker eruit en/of batterij eruit. Zorg er voor dat in ieder geval ’s nachts de apparatuur uit staat. Meestal is een paar dagen/ nachten testen voldoende. Om thuis bereikbaar te blijven is het raadzaam een vast telefoontoestel (terug) te plaatsen. Zet daarna stapsgewijs alles weer aan en ga na welk effect dit heeft op hoe je je voelt.

Door de stroom (’s nacht, maar liefst ook overdag) uit te zetten, verminder je de laagfrequente straling in je woning. Let wel op dat je de koelkast niet te lang uitzet. Schakel als niet alle groepen uit kunnen, in ieder geval de groepen in en onder jouw verblijfruimte en vooral ook de slaapkamer uit.

Slaap is belangrijk voor het herstel van jouw klachten en voor weerbaarheid overdag. Leg ook een zaklamp klaar.

Verblijf eventueel tijdelijk op een stralingsarme plek en kijk wat het effect daarvan op jou is.

Vind je een duidelijk en consistent verband tussen het optreden van gezondheidsklachten en het al of niet aanwezig zijn van bronnen van bepaalde elektromagnetische velden? Verwijder dan bijvoorbeeld permanent bepaalde stralingsbronnen en scherm bronnen die niet weg te halen zijn af. Je kunt ook aanpassingen laten doen in de elektrische installatie zodat de spanning automatisch afgeschakeld wordt wanneer er geen elektriciteitsvraag meer is.

Kijk ook bij de Tien tips voor vermindering van de blootstelling thuis of lees in ons archief:

Elektro magnetische velden in elektrische auto.
5g netwerk de biologische effecten.
5g netwerk een “stralende’ huid

Marijke Verstege