Darmparasieten & Voeding

Parasitaire darminfecties werden lang beschouwd als tropische en veterinaire aandoeningen. Dit is tegenwoordig zeker niet meer het geval. Darmparasieten komen veelvuldig voor en dat heeft verschillende oorzaken.

We eten steeds meer ongekookt biologisch voedsel (van ongecontroleerde herkomst) zoals salades en fruit. Dat is natuurlijk goed en heel gezond, maar dit brengt helaas ook risico’s (zoals parasieten) met zich mee.

Daarnaast proeven we tegenwoordig veel van buitenlandse keukens, waarvan de producten soms minder goed gecontroleerd worden. Ook maken we (verre) internationale reizen (naar exotische plekken) waardoor we via het lokale voedsel, drinkwater of dieren/insecten in aanraking komen met parasieten.

Een derde belangrijke oorzaak van darmparasieten is onze manier van samenleven met (huis)dieren. We leven inmiddels met veel mensen en (huis)dieren dicht op elkaar. Veel parasieten gebruiken dieren als gastheer, waardoor ook hier een besmettingsgevaar is.

Klachten die door darmparasieten kunnen worden veroorzaakt:

Anale jeuk, hevige buikkrampen, diarree, hoofdpijn, misselijkheid, braken, bloed bij de ontlasting, vermoeidheid, winderigheid, glutenintolerantie, bloedarmoede, buikpijn , opgezette buik, spastische darm, bultjes op de huid, obstipatie en/of diarree, eczeem, gewichtsverlies, gewrichtspijn, groeiachterstand, jeuk, ontlasting niet op kunnen houden, slijm bij de ontlasting, stinkende ontlasting, vieze adem, lage rugpijn.

Wat zijn de gevolgen van een parasieteninfectie?

Ascaris lumbricoides: komt alleen bij de mens voor en is heel moeilijk te onderscheiden van Ascaris suum. Ascaris lumbricoides komt vooral in de (sub)tropen voor, terwijl Ascaris suum ook in Nederland veel voorkomt. Ascaris suum is een spoelworm die bij het varken voorkomt, maar ook de mens kan besmetten. Ascaris lumbricoides is een spoelworm van 10-40 cm lang. De symptomen van ascariasis zijn afhankelijk van het stadium van de infectie. Infectie treedt op door ingestie van geëmbryoneerde, infectieuze eieren met gecontamineerd voedsel of ten gevolge van onhygiënische levensomstandigheden.

Via het duodenum migreren de larven naar de lever en vervolgens de longen. Door inslikken van larven uit de longen kunnen deze zich in de darm tot volwassen wormen ontwikkelen. Acht tot tien weken na infectie worden de eerste eieren gezien. Gedurende de fase van longpassage kunnen longsymptomen optreden, zoals hoesten, sputumproductie, koorts, soms hoge eosinofilie (syndroom van Loeffler). Volwassen wormen kunnen naar verschillende plekken, zoals galgangen en appendix, migreren en daar symptomen veroorzaken.

Balantidium coli: deze soort is met name van belang voor patiënten met een verminderde afweer. Deze parasiet veroorzaakt darmzweren, waardoor heel soms een darmperforatie (gat in de darm) kan ontstaan. De ziekte gaat vaak gepaard met braken, buikpijn, verlies van eetlust, ernstig vochtverlies, gewichtsverlies, hoofdpijn, koorts en/of misselijkheid.

Blastocystis hominis: kenmerkend voor een Blastocystis hominis besmetting is een enorm opgezette buik en winderigheid. Daarnaast kan ook pijn, diarree, misselijkheid, vermoeidheid, jeuk, slapeloosheid en zelfs koorts optreden. De parasiet kan het darmslijmvlies irriteren, maar ook infecties veroorzaken door bacteriën over te dragen. De jeuk ontstaat door een allergische reactie op de parasiet.

Blastocysten produceren net als andere eencellige darmparasieten alcohol en acetaldehyde, stoffen die bijdragen tot het opzetten van de buik en vermoeidheid. Een opmerkelijk fenomeen is dat Blastocystis hominis en Dientamoeba fragilis vaak in elkaars gezelschap zijn te vinden.

Cryptosporidium soorten: diagnostisch gezien is deze soort een ondergeschoven kindje. Cryptosporidium is verantwoordelijk voor minimaal 40.000 gevallen van hevige buikkrampen en een (waterdunne) diarree per jaar. Daarnaast behoren ook misselijkheid, braken, algehele zwakte en lichte koorts tot het symptoompalet. Aangezien deze parasiet een zoönose is (kan van dier op mens overgaan), zijn met name ouderen en kinderen (huisdieren, kinderboerderijen enz.) erg kwetsbaar.

Cyclospora cayetanensis: een infectie met deze parasiet houdt al snel twee maanden aan en wordt gekenmerkt door explosieve diarree. Een uiterst pijnlijke aandoening welke (sociale) activiteiten onmogelijk maakt en daardoor fors belemmerend is.

Cystoisospora belli: is een darmaandoening bij de mens die wordt veroorzaakt door de coccidische parasiet Cystoisospora belli (voorheen bekend als Isospora belli ). Cystoisosporiasis komt het meest voor in tropische en subtropische gebieden van de wereld. De parasiet kan worden verspreid door besmet voedsel of water in te nemen. Het meest voorkomende symptoom is waterige diarree. Deze eencellige parasiet is opportunistisch in menselijke gastheren met een onderdrukt immuunsysteem. Het komt voornamelijk voor in de epitheelcellen van de dunne darm en ontwikkelt zich in het celcytoplasma.

Immuuncompetente personen zijn meestal asymptomatisch voor de infectie van deze parasiet. Maar bij sommige personen zijn klinische symptomen waargenomen, zoals milde diarree, buikpijn en lichte koorts gedurende ongeveer een week.

Immuungecompromitteerde mensen worden ernstiger getroffen door Cystoisospora belli en kunnen extreme diarree ervaren die kan leiden tot zwakte, anorexia en gewichtsverlies. Andere symptomen van cystoisosporiasis zijn buikpijn, krampen, verlies van eetlust, misselijkheid, braken en koorts, die weken tot maanden kunnen aanhouden. Eosinofilie kan ook worden gezien in tegenstelling tot andere protozoale infecties.

Dientamoeba fragilis: deze parasiet speelt van alle parasieten de grootste rol in het dagelijkse leven, omdat veel mensen ermee zijn besmet. Bij verschillende bevolkingsgroepen heeft men vastgesteld hoe vaak er in het laboratorium D. fragilis wordt aangetroffen in de ontlasting, ook in Nederland. Bij darmklachten is de kans dat je besmet bent met D. fragilis ongeveer 34%. Zowel kinderen als volwassenen ondervinden klachten bij besmetting. Kinderen hebben vaker buikpijn dan volwassenen.

Bij besmetting ondervinden 70 tot 90% van de kinderen klachten. Ongeveer 30% van de volwassenen heeft bij besmetting de symptomen. Lang niet iedereen heeft er last van, maar je kunt wel een drager zijn.

Symptomen: buikpijn, opgezette buik, brijachtige ontlasting of een wisselend ontlastingspatroon, soms diarree, winderigheid, misselijkheid, vermoeidheid, duf gevoel in het hoofd, soms huidklachten.

Omdat bij deze klachten vaak niet gedacht wordt aan een parasitaire infectie, kan het soms jaren duren voordat de diagnose wordt gesteld.

Entamoeba histolytica: komt met name voor in de tropen, subtropen en in gebieden met slechte hygiënische omstandigheden. Deze parasiet kan naast darmproblemen ook problemen (abcessen) veroorzaken in de lever, de longen en het brein, met pijn en koorts als gevolg.

Enterobius vermicularis: of aarsworm (ook wel zandbakworm genoemd) is een kleine, maar onschadelijke, parasitaire rondworm (van ca. 5–10 mm lengte) die voorkomt in de darmen van de mens. Het wormpje is geelwit van kleur en is bij onvoldoende licht, en zonder een loep of een (binoculaire) microscoop, amper zichtbaar. Infecties met aarsmaden zijn herkenbaar aan de jeuk die in het gebied rond de anus (endeldarm) van de gastheer optreedt direct nadat een vrouwtje haar eitjes gedurende de nachtelijke uren op de huid van haar gastheer heeft afgezet.

De verspreiding van de maden en de jeuk zijn alleen te voorkomen met een eenvoudige wormenkuur of door langdurige en strenge hygiënische maatregelen. De eitjes van aarsmaden worden het snelst verspreid via het intensieve lichamelijke contact tussen spelende kleuters en peuters. Besmetting met Enterobius vermicularis wordt enterobiasis genoemd

Fasciola hepatica: ook wel leverbot genoemd, is een platworm uit de familie Fasciolidae en de orde Digenea. Het is een parasitaire platworm met een ingewikkelde levenscyclus. Volwassen leverbotten leven in de lever en galwegen van hun gastheer (een herkauwer, bijvoorbeeld een schaap).

Volwassen leverbots produceren duizenden eitjes die via de ontlasting het lichaam verlaten. Via een tussengastheer (zoetwaterslak) verspreiden ze honderdduizenden vrij levende larven die zich op planten aan de waterkant hechten. Grazers worden op deze manier besmet. Leverbots veroorzaken bij herkauwers de aandoening leverbotziekte.

Besmetting komt ook bij de mens in zeer uitzonderlijke gevallen voor, bijvoorbeeld door het werken of recreëren in natte gebieden waar de ontlasting van besmette schapen in vijvers of sloten terecht is gekomen.

Fasciolopsis buski: wordt gewoonlijk de gigantische darmbot genoemd , omdat het een uitzonderlijk grote parasitaire staartvin is en de grootste waarvan bekend is dat hij mensen parasiteert. De grootte is variabel en een volwassen exemplaar kan slechts 2 cm lang zijn, maar het lichaam kan ook uitgroeien tot een lengte van 7,5 cm en een breedte van 2,5 cm.

Het is een veel voorkomende parasiet bij mensen en varkens en komt het meest voor in Zuid- en Zuidoost-Azië . Het is een lid van de familie Fasciolidae in de orde Plagiorchiida . De Echinostomida zijn leden van de klasse Trematoda, de luizen. De bot verschilt van de meeste soorten die grote zoogdieren parasiteren, doordat ze de darm bewonen in plaats van de lever zoals Fasciola- soorten doen.

Fasciolopsis buski bezet over het algemeen het bovenste deel van de dunne darm , maar kan bij zware plagen ook in de maag en de onderste delen van de darm worden aangetroffen. Fasciolopsis buski is de oorzaak van de pathologische aandoening fasciolopsiasis.

Giardia lamblia: is een besmettelijke infectie in de darm. De aandoening Giardiasis komt voor bij mensen en (huis)dieren. Darminfectie met deze parasiet komt in Nederland regelmatig voor. Deze parasiet komt ook veel voor bij dieren als honden, kalveren, bevers en muizen. De meeste van de Giardia-soorten die bij deze dieren voorkomen zijn niet besmettelijk voor mensen. Giardia wordt vaak gevonden bij kinderen, maar de meeste kinderen worden er niet ziek van.

De ziekteverschijnselen die Giardia lamblia veroorzaakt zijn verschillend. Een deel van de patiënten heeft helemaal geen klachten terwijl anderen (milde) diarree krijgen. Deze diarree kan lang aanhouden. Daarnaast hebben patiënten veel last van gasvorming, misselijkheid, buikkrampen en een vettige, stinkende ontlasting. Vooral bij jonge kinderen kunnen gewichtsverlies en een groeiachterstand ontstaan. Mensen kunnen Giardia lamblia ook binnen krijgen door drinken van of zwemmen in besmet water. Ook voedsel kan besmet zijn.

Vaak voorkomende klachten die zich bij een besmetting met deze parasiet voordoen zijn: buikklachten, diarree, vermoeidheid.

De parasiet zorgt ervoor dat er minder voedsel door het lichaam opgenomen kan worden. Hierdoor kan er verzwakking en vermagering optreden. De gevolgen van voedselverlies en diarree zijn voor kinderen groter dan voor volwassenen, omdat dit een groeiachterstand kan veroorzaken. Een infectie met G.lambia kan ook de darm beschadigen. Hierdoor neemt de kans op het ontstaan van voedselallergieën, met name koemelkeiwit-allergie, toe. In de praktijk komt het ook nog weleens voor dat er glutenintolerantie optreedt na een infectie met G.lamblia.

De meeste mensen lopen een besmetting op het kinderdagverblijf op. Wanneer er twee of meer kinderen besmet zijn, moet de GGD gewaarschuwd worden. Als er een kind besmet is met G.lamblia, zijn vaak meerder personen binnen het gezin ook met deze parasiet besmet. Het is daarom belangrijk om alle gezinsleden te onderzoeken op een infectie. Alle besmette personen kunnen daarna het beste tegelijkertijd behandeld worden.

Schistosoma spp.: is een parasiet, die wordt overgebracht via huidcontact met zoet water in de (sub)tropen waar geïnfecteerde slakken voorkomen. Bij mensen komen 2 ziektebeelden voor:
– Intestinale schistosomiasis wordt veroorzaakt door Schistosoma mansoni, S. intercalatum, S. japonicum of S. mekongi.
– Blaas-schistosomiasis door S. haematobium.

Als de parasieten het lichaam binnenkomen kan ter plaatste een jeukende papuleuze uitslag ontstaan, die enkele dagen blijft bestaan. Hierna migreren de parasieten naar de darm of blaas, waarbij het Katayma symdroom kan ontstaan. Dit bestaat uit koorts, moeheid, spierpijn, eosinofilie, al dan niet gepaard gaand met nachtzweten, hoesten, kortademigheid, diarree, gewichtsverlies, urticaria, gewrichtspijn hepatomegalie en splenomegalie.

Hierna ontstaat intestinale schistosomiasis met bloed, slijm bij de ontlasting, buikpijn en diarree. Bij een ernstige chronische infectie kunnen tevens portale fibrose, portale hypertensie, splenomegalie en slokdarmvarices ontstaan. Bij blaasschistosomiasis ontstaat hematurie. Bij een ernstige chronische infectie kunnen blaaswandverkalking, hydro-ureter, hydronefrose, poliepvorming in blaaslumen en mogelijk blaascarcinoom ontstaan.

Strongyloides stercolaris: is een kleine rondworm van slechts enkele mm groot en komt voor in de tropen en de subtropen. Strongyloides stercoralis larven dringen de intacte huid binnen als men met blote voeten op besmette grond loopt of op het strand zit. Een strongyloides infectie blijft onbehandeld levenslang aanwezig.

Infectie is vaak asymptomatisch of met aspecifieke klachten: perianale jeuk(!), buikpijn, diarree, larva currens (intermitterende, lineaire maculopapuleuze huiduitslag) of Löfflersyndroom (acute allergische reactie met urticaria, rash en/of astma-achtige klachten).

Een immuunstoornis of het gebruik van immunosuppressiva kan bij deze rondworm leiden tot dodelijke hyperinfectie!
Denk bij eosinofilie bij migranten of reizigers naar de tropen altijd aan strongyloidiasis.
Denk aan co-infectie met andere parasieten bij migranten uit endemische gebieden.

Taenia spp.: zijn lintwormen. Er zijn 2 soorten die de mens kunnen infecteren: Taenia saginata (gastheer: rund) en T. solium (gastheer: varken). Besmetting vindt meestal plaats door het eten van onvoldoende verhit vlees van een besmet dier.

Taenia saginata veroorzaakt meestal milde gastro-intestinale symptomen. Taenia solium kan cysticercose veroorzaken, een ziektebeeld waarbij blazen kunnen ontstaan in spieren, huid, hersenen of ogen. Een grote lintworm, Taenia, kan 4 tot 10 meter lang worden.

Trichomonas spp.: wordt meestal aangetroffen in anaërobe omgevingen. Het is een bekende parasiet van veel verschillende dieren, waaronder mensen, vogels, honden en katten. Bij mensen kan het worden gevonden in het urogenitale kanaal en in de mondholte. Naar schatting komen er elk jaar 276 miljoen nieuwe gevallen van urogenitale infecties voor. Afhankelijk van de Trichomonas -soort kan het worden overgedragen via direct seksueel contact of via verontreinigde waterbronnen.

Trichomonas vaginalis is een seksueel overdraagbare aandoening en veroorzaakt trichomoniasis . Het bevindt zich op plaveiselepitheel van het urogenitale kanaal. Veel dragers van Trichomonas vaginalis , vooral mannen, zijn asymptomatisch.

Complicaties voor symptomatische vrouwen zijn vaginitis, endometritis, onvruchtbaarheid en baarmoederhalskanker.
Complicaties voor symptomatische mannen zijn urethritis, prostatitis, epididymitis en onvruchtbaarheid. Het wordt ook in verband gebracht met een verhoogd risico op overdracht en verwerving van HIV.

Trichuris trichiura: of zweepworm is een lichtgele tot witte parasiet. Mensen met een milde infectie vertonen meestal geen symptomen. Bij ernstige infecties treedt regelmatige een pijnlijke diarree met bloed, slijm en water op en dat ook een vieze geur heeft. De groei van een ernstig besmet persoon kan worden belemmerd en er kunnen zelfs anale symptomen optreden.

Bij ernstig besmette kinderen kan de groei en cognitieve ontwikkeling worden belemmerd. Besmetting gebeurt via huisdieren die de eieren in hun ontlasting achterlaten. De mens neemt deze tot zich via aarde of grond. De worm nestelt zich in het darmkanaal. Een dergelijke besmetting wordt trichuriasis genoemd. Vanwege de huidige goede hygiëne is de zweepworm vrij zeldzaam in Nederland en België.

Voedingsadviezen, kruiden en specerijen

De eerste stap in de goede richting is verandering van de voeding, voor het versterken van het darmmicrobioom. Gebruik van zoetigheid en zetmeel veroorzaakt klachten, want fermentatie van suikers draagt bij tot het opzetten van de buik. De parasiet bevat opgestapelde koolhydraten die voor groei worden gebruikt. Wanneer er geen suiker, brood, aardappelen en pasta wordt gebruikt, wordt de celdeling afgeremd en worden de darmen rustiger.

Deze manier van eten wordt ook aangeduid met het anti-Candida dieet, maar dan bij parasieten echt zonder zuurdesembrood, rijst, pasta, sappen en zetmeelrijke producten.
Maar de parasiet verdwijnt niet alleen door zetmeelarme voeding, daar is meer voor nodig waaronder medicijnen, kruidenextracten, specerijen, specifieke pre- en probiotica.
Omdat medicatie echter vaak niet aanslaat, kan voeding een belangrijke bijdrage leveren en behandeling tot een succes maken.
Voeding, medicijnen en kruidensuppletie werken dus aanvullend op elkaar.

Door eten te koken of te bakken, worden parasieten onschadelijk gemaakt.

Daarom gelden de volgende adviezen om een besmetting met een parasiet te voorkomen:

• Proef en eet geen rauw vlees.
• Verhit vlees goed.
• Neem geen rauwe melk en producten van rauwe melk, zoals zachte kaas.
• Was zorgvuldig rauwe groenten, bosvruchten en fruit.
• Drink in het buitenland alleen kraanwater dat veilig verklaard of gekookt is.
• Was de handen goed voor het eten en koken en na het aanraken van rauw vlees, tuinwerk,
  kattenbak verschonen en spelen in de zandbak.
• Het invriezen van vlees bij -12°C voor ten minste 2 dagen zal parasieten doden.

Behandelopties

Probiotica: L. rhamnosus GG, L. casei shirota, L. reuteri ATCC23272, L. acidophilus NCFM, L. casei ATCC7469. Application of Probiotics to Inactivate Helminth Parasitic Zoonosis https://www.intechopen.com/chapters/80961
Prebiotica: medicinale paddenstoelen extracten.
Mechanism of murderous mushrooms paves path for parasitic helminth halt. https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2002662117
Medicinal Mushrooms as Novel Sources for New Antiparasitic Drug Development. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-13-6382-5_9

Berberine heeft antiparasitaire activiteit (in-vitro, in-vivo) tegen onder meer de volgende (intestinale) parasieten:
Entamoeba histolytica: bij proefdieren met amoebiasis zorgde berberinesuppletie (100 mg/kg) voor afname van de infectie met 83%.
Giardia lamblia: een dunnedarminfectie met Giardia lamblia kan vanzelf overgaan maar bij mensen met veel klachten (diarree, slecht groeien, gewichtsverlies) of verminderde afweer is berberine een goed alternatief voor metronidazol.
In een humane studie kregen 379 kinderen (5 maanden tot 14 jaar, gemiddeld 5 jaar) gedurende 5 of 10 dagen berberine (5 of 10 mg/ kg/dag verdeeld over drie doses) of de standaardtherapie. Berberinesuppletie gedurende 10 dagen in een dosis van 10 mg per kilogram was even effectief bij giardiasis als standaardmedicijnen zoals metronidazol.
Trichomonas vaginalis

Immunologische ondersteuning en versterking van het darmmicrobioom;
AHCC (Active Hexose Correlated Compound).

Kruidenmix; Zwarte walnoot (groene schil), diatomeeënaarde, neem (blad), wild geoogste absintalsem (blad/stam), kruidnagel (knop), fulvinezuur.

Meer lezen?

Wat doe je tegen parasieten- en wormbesmetting?
Natuurlijke darmmicrobioomversterking.

Parasietenonderzoek

Een parasieten onderzoek van NL-Lab omvat tenminste 16 parasietentests. Het is onze missie om uw onderzoekservaring zo comfortabel mogelijk te maken. Bestel hier uw afnameset
met alle benodigdheden voor een vlotte en hygiënische monsterafname. In tegenstelling tot andere laboratoria, hebben wij slechts één monster nodig voor een succesvol onderzoeksresultaat. Dat is simpel en snel!

Parasietenonderzoek NL-Lab (16 soorten)

16 soorten parasieten getest:
Ascaris lumbricoides
Balantidium coli
Blastocystis hominis
Cryptosporidium spp.
Cyclospora cayetanensis
Cystoisospora belli
Dientamoeba fragilis
Entamoeba histolytica
Enterobius vermicularis
Fasciola hepatica
Fasciolopsis buski
Giardia lamblia
Schistosoma spp.
Strongyloides stercolaris
Taenia spp.
Trichuris trichiura

Zelftesten

Lees meer hier over zelftesten die u kunt bestellen via Natuur Diëtisten Nederland.

Het betreft de volgende zelftesten:

Diverse darmmicrobioomtesten (ontlasting),
Hormoontesten (speeksel),
Diverse urinetesten  waaronder vitamine B 12 urinetest, candida, oestrogeenmetabolieten, glyfosaat, jodium, organische zuren dysbiose (dunne darm), serotonine, SOA test, zuur-base, zware metalen, tryptofaan-stofwisselingsstoornis (depressietest).
Bloedtesten waaronder: Allergo (IgG 1-4 voedselintolerantietesten), lyme, corona, Q10, cholesterol, vitamine D, ijzer, selenium en zink.
Schildkliertesten,
Zware metalen drinkwatertest,
Aanhoudende stress en uitputtingstest (Burnout).
DNA levercyp-enzymentest (Gamedi leverpaspoort).