Invloed darmmicrobioom op verloop COVID-19

Het darmmicrobioom speelt een belangrijke rol in het functioneren van het immuunsysteem (1,2). In een onderzoek is gekeken naar de relatie tussen het darmmicrobioom en het ziekteverloop van Covid-19. Men vond een correlatie tussen de ernst van het ziekteverloop, de hoeveelheid pro-inflammatoire cytokinen en de darmmicrobioomsamenstelling.

De darmbacteriën zijn mede bepalend voor een goede werking van het immuunsysteem (3) en beïnvloeden de balans die er bestaat tussen voldoende afweer en voldoende remming van inflammatie (4–6). Het microbioom speelt een belangrijke rol in de verworven immuniteit en hoe effectief het immuunsysteem kan reageren op pathogenen en het moduleren van immuunreacties (7).

Er zijn ook aanwijzingen dat het darmmicrobioom medebepalend is voor de response op en het verloop van virusinfecties (8). Associaties tussen de samenstelling van de darmmicrobiota, niveaus van cytokines en inflammatoire markers bij patiënten met COVID-19 doen vermoeden dat het darmmicrobioom betrokken is bij de omvang van de ernst van COVID-19.

De afwijkende darmmicrobioomsamenstelling bij COVID-19 patiënten komt overeen met de ernst van de ziekte en de omvang van de plasmaconcentraties van verschillende inflammatoire cytokines, chemokines en bloedmarkers voor weefselschade. Bij COVID-19 patiënten vindt men significant geringere hoeveelheden van darmbacteriën met een immuunmodulerend potentieel, zoals Faecalibacterium prausnitzii, Eubacterium rectale en verschillende soorten bifidobacteriën.

Acute immuunrespons bij virusinfecties onvoldoende

Deze studie (8) beschrijft dat bij patiënten met een ernstig beloop van COVID-19 niet alleen meer diabetes, hypertensie, hart- en vaatziekten, en andere infecties kunnen worden waargenomen, maar bij deze groep ook het darmmicrobioom meer pathogeen en pro-inflammatoir van samenstelling is. (8)

Opvallend is dat veel niet-overdraagbare ziekten waaronder diabetes type 2 gekenmerkt worden door een overactief immuunsysteem in de vorm van laaggradige ontsteking (cytokinen) (9–10), terwijl uit eerdere studies (11,12) bleek dat de acute immuunrespons bij virusinfecties onvoldoende was.

Lekkende (hyperpermeabele) darm voorkomen

Nu het duidelijker wordt hoe een COVID infectie verloopt, gaan onderzoekers vaker factoren bestuderen die het ziekteverloop kunnen beïnvloeden, waaronder het darmmicrobioom. Chinese wetenschappers keken naar de relatie tussen het darmmicrobioom en het ziekteverloop van Covid-19. Zij vonden een correlatie tussen de ernst van het ziekteverloop, de hoeveelheid pro-inflammatoire cytokinen en de darmmicrobioomsamenstelling. Deze correlatie is het sterkst bij ouderen. (13)

Ouderen hebben een slechtere darmmicrobioomdiversiteit en hebben over het algemeen vaker last van een pro-inflammatoire staat van het lichaam. De onderzoekers (14) beschrijven dat het darmmicrobioom op verschillende manieren invloed kan hebben op een virusinfectie en dat een hyperpermeabele darm (ook wel leaky gut genoemd) een rol kan spelen.

Voedingsstrategieën kunnen bijdragen aan preventie van virussen en een verhoging van de virale afweer. Volgens de wetenschappers moet daarbij vooral gelet worden op versterking van de darmwand.

Steeds duidelijker wordt dat de samenstelling van het darmmicrobioom, metabole processen in het lichaam sterk beïnvloedt en daarmee ook het ontstaan en verloop van chronische (virus)aandoeningen. De onderliggende mechanismen en de belangrijke rol die voeding hierin spelen worden meer en meer in kaart gebracht.

Onderzoek naar de relatie tussen voeding, darmbacteriën en gezondheid

In 2018 zijn er 11 internationale onderzoeksprojecten gestart om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen voeding, het darmmicrobioom en gezondheid. De projecten zijn gehonoreerd in een internationale subsidieronde van HDHL INTIMIC, een ERA-NET binnen het JPI HDHL. In de projecten zijn 45 onderzoeksgroepen uit 8 landen vertegenwoordigd.

Nederland is vertegenwoordigd met onderzoeksgroepen van het AMC, TNO en Radboud UMC in 5 van de 11 gehonoreerde projecten. De focusgebieden van deze 5 projecten lopen uiteen van de ontwikkeling van het darmmicrobioom bij baby’s tot het darmmicrobioom in relatie tot diabetes en darmkanker tot de invloed van een westers en traditioneel dieet op het darmmicrobioom.

Marijke de Waal Malefijt

Darm Microbioom Plus ontlastingtest

Verkoopprijs (incl. BTW): € 336,95
Koop deze test hier

De microbioom plus ontlastingstest omvat de microbiologische analyse van aërobe en anaerobe sleutelbacteriën, alsook van schimmels en gisten (Candida albicans en Candida spp.), spijsverteringsresiduen en α-1-antitrypsine, calprotectine, galzuren, pancreas-elastase, secretorisch IgA, betadefensin, EPX en zonuline in de ontlasting. Verder wordt het menselijke intestinale microbioom bepaald door middel van sequentiebepaling van het genoom van de darmflora.

Het intestinale microbioom, het totaal van alle micro-organismen, die de darm koloniseren, is van vitaal belang voor de menselijke gezondheid. Een dysbiose van het darmmicrobioom wordt – zoals talrijke studies bewijzen – geassocieerd met verschillende ziekten: metabool syndroom, diabetes, inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, prikkelbare darmsyndroom, darmkanker, calciumoxalaat-nierstenen, cardiovasculaire ziektes, reumatoïde artritis, evenals neurologische aandoeningen.

De analyse van het intestinale microbioom wordt uitgevoerd door middel van DNA-sequentie (next-generation sequentie). Deze methode bracht een revolutie teweeg in de diagnostiek, omdat het de detectie van bijna alle tot dan bekende bacteriën mogelijk maakte. Door DNA-sequentie kunnen de effecten van afzonderlijke zeer complexe microbiota op de kolonisatieresistentie, spijsverteringsprocessen, opname van voedingsstoffen en vitaminen evenals op de immuniteit nauwkeuriger worden beoordeeld. In deze moleculair-biologische testmethode worden ook anaerobe bacteriën op het hoogste technische niveau gedetecteerd, die niet kunnen worden aangetoond via een bacteriecultuur (op kweek zetten).