Waarom vormen parasieten een gevaar voor de gezondheid?

Veel mensen denken dat parasieten alleen in verre landen voorkomen, maar niets is minder waar. In dit artikel leggen we uit wat parasieten zijn, waarom ze tegenwoordig veel vaker voorkomen, ook in Nederland, en hoe u kunt ontdekken of u of uw cliënt ze heeft.

In de meest brede zin van het woord wordt de term ‘parasiet’ gebruikt voor ieder levend wezen dat gebruik maakt van een ander levend wezen voor eigen overleving, waarbij de andere levensvorm nadeel ondervindt.

In de (medisch-therapeutische) praktijk wordt er gebruik gemaakt van een veel concretere en daarom veel beter toepasbare definitie, namelijk: een parasiet is een één- of meercellig, kern-houdend, dierlijk organisme dat ten koste van een menselijke of dierlijke gastheer leeft. In deze definitie is een parasiet dus geen virus of bacterie.

Zoönotische parasiet

Omdat parasieten overleven ten koste van de gastheer, ondervindt deze daar nadeel van. Deze nadelen uiten zich vaak in de vorm van diverse ziektebeelden. Tevens is het mogelijk dat parasieten van een dierlijke gastheer ‘overstappen’ op een menselijke gastheer. Je spreekt dan van een zoönotische parasiet.

Parasitaire infecties zijn verantwoordelijk voor een wijd scala aan symptomen. Spectaculaire voorbeelden zijn: spuitdiarree, meteorisme, projectielbraken, onderhuidse groei en mobiliteit, lichaamsuitbraak via keel, oog en huid en als laatste, hoge koorts en comateuze toestanden.

Als voorbeeld is in figuur 1a een zweepworm (Trichiuris trichiura) weergegeven, in figuur 1b de eitjes van deze zweepworm (Trichiuris trichiura)parasiet.
Deze parasiet is verantwoordelijk voor diarree, bloedarmoede en soms rectum-prolaps (‘uitstulping’).

Parasieten zijn niet alleen een probleem van verre landen

Infecties met parasieten worden vanouds geassocieerd met slechte hygiënische omstandigheden (met name besmet voedsel) vaak in combinatie met slechte afweer door ondervoeding of andere ziekten. Tot op de dag van vandaag vormen parasitaire ziekten wereldwijd een grote bedreiging voor de gezondheid.

Eén van de meest bekende parasieten is Plasmodium malariae, de veroorzaker van malaria. Zoals bekend is dit, wereldwijd, één van de meest voorkomende ziekten, waaraan alleen al in 2019 tenminste 409000 mensen overleden.

In de traditionele medische opvatting zijn parasitaire infecties primair een probleem van de derde wereld. Helaas is de situatie anno 2023 behoorlijk veranderd. Het is niet langer een ver-van-mijn-bed-show.

Parasitaire infecties komen in Nederland relatief veel voor [https://www.parasitologie.nl/medische-parasitologie]. Veel meer dan eerder werd aangenomen.

In het vervolg van dit artikel zullen we ons beperken tot die parasieten die in het maag-darmkanaal van de mens voorkomen. Parasieten in andere orgaansystemen worden verder buiten beschouwing gelaten.

Waarom de kans op parasitaire infecties toeneemt, ook in Nederland

Hieronder een drietal redenen waarom parasitaire ziekten aan een tweede jeugd zijn begonnen:

1. Mensen zijn veel mobieler dan voorheen. Ze vieren inmiddels vakantie in elke uithoek van de wereld. In veel van die (sub)tropische vakantieoorden is de kans op een parasitaire infectie veel groter dan in de meer gematigde zones op aarde.
2. De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt. Dit gegeven heeft en gaat veel effect hebben op economie en maatschappij, en de uitbreiding van (sub)tropische ziekten naar gebieden die voorheen koeler waren is een direct gevolg hiervan.
3. Het gebruik van slootwater voor de irrigatie van (biologisch) geteelde groenten. Dit is in feite een variant van wat hierboven is beschreven. Watervogels dragen eveneens parasieten in hun darmkanaal. Deze parasieten kunnen via de ontlasting in het slootwater terechtkomen. Met name in de zomer, wanneer het water warm is, kunnen (eitjes en cysten van) deze parasieten lang in het water overleven.
4. Mensen gaan steeds meer ‘biologisch’ eten. Het gaat dan vooral om toegenomen hoeveelheden groenten die zonder gebruik van pesticiden zijn geproduceerd. Hoewel consumptie van dit soort voedsel grote gezondheidsvoordelen met zich meebrengt, is deze biologische groenteproductie ook erg vatbaar voor parasietenbesmetting.

Veel moestuinen en groentekwekerijen worden bezocht door dieren. Veel van deze dieren (voornamelijk honden, katten, vogels, muizen en ratten) dragen parasieten in hun darmkanaal, die via ontlasting in de grond en op de opgroeiende groenten terechtkomt. Veel van die parasieten zijn zoönosen en kunnen mensen ziek maken. Dit gebeurt vooral bij de hobby- of ambachtelijke groenteteelt (moestuinen!) waar het verplichte spoelen van de geoogste planten niet altijd adequaat verloopt. De parasieten die op de slecht of niet gewassen groenten kunnen achterblijven vormen een reëel gevaar voor de gezondheid van de consument.

Hoewel exacte cijfers voor Nederland niet beschikbaar zijn bij het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) mag het duidelijk zijn dat de kans op parasitaire infecties gaat toenemen.

Parasietenonderzoek, een korte introductie

Parasietentests worden al decennia uitgevoerd in medische laboratoria. Van oudsher met klassieke microscopische methoden en sinds enige tijd worden ook meer geavanceerde DNA-detectietechnieken toegepast.

De klassieke microscopische laboratoriumtechniek kan wel een grote diversiteit aan, maar is niet zo specifiek. Geavanceerde DNA-methoden zijn minder divers dan microscopie, maar wel specifieker.

Sinds kort is er een zeer geavanceerd alternatief beschikbaar, dat bestaat uit een combinatie van microscopie en DNA-detectietechnologie. Dit is de Fluorescentie in situ Hybridisatie of FISH. In Nederland is er op het moment van schrijven slechts één laboratorium dat deze analyse routinematig aanbiedt. Dat laboratorium is NL-Lab, gevestigd in Leeuwarden.

Waarom op parasieten testen bij NL-Lab?

Samenwerken met NL-Lab heeft een aantal duidelijke voordelen:

1. NL-Lab gebruikt geavanceerde technologie die het beste van klassieke en moderne methoden met elkaar verenigt. Zoals hierboven al genoemd: deze technologie heeft de analytische bandbreedte van de klassieke microscopie en de specificiteit van de moderne DNA-detectiemethoden.
2. NL-Lab analyseert op 17 soorten parasieten. Dit is het meest uitgebreide testpakket, vergeleken met het aanbod van andere private laboratoria. Lees meer hier.
3. NL-Lab is één van de meest economische aanbieders. Bij NL-Lab staat het belang van de behandelaar en de patiënt voorop, ook qua betaalbaarheid.
4. Bij NL-Lab bent u geen nummer. Over het testresultaat kan kosteloos worden overlegd. Onze microbiologische experts zijn gedurende de werkweek bereikbaar voor vragen.
5. Analyses van NL-Lab zijn beschikbaar voor artsen, therapeuten en particulieren. U heeft dus geen verwijzing nodig.

Al met al, vijf heldere redenen om te kiezen voor NL-Lab als uw analytische partner voor parasieten-onderzoek.

Ik wil mijzelf, een familielid of cliënt laten testen op parasieten, hoe doe ik dat?

In Nederland is het gebruikelijk dat een parasietenonderzoek door de (huis)arts wordt aangevraagd. Sinds kort kunnen zowel artsen, therapeuten als particulieren terecht bij NL-Lab.

Als particulier kunt u uw testpakket rechtstreeks bestellen in de webshop. U ontvangt dan een pakketje met alle toebehoren en een uitgebreide uitleg om uw sample succesvol naar NL-Lab. te sturen.

Parasietenonderzoek

Een parasieten onderzoek van NL-Lab omvat tenminste 16 parasietentests. Het is onze missie om uw onderzoekservaring zo comfortabel mogelijk te maken. Bestel hier uw afnameset
met alle benodigdheden voor een vlotte en hygiënische monsterafname. In tegenstelling tot andere laboratoria, hebben wij slechts één monster nodig voor een succesvol onderzoeksresultaat. Dat is simpel en snel!

Parasietenonderzoek NL-Lab (16 soorten)

16 soorten parasieten getest:
Ascaris lumbricoides
Balantidium coli
Blastocystis hominis
Cryptosporidium spp.
Cyclospora cayetanensis
Cystoisospora belli
Dientamoeba fragilis
Entamoeba histolytica
Enterobius vermicularis
Fasciola hepatica
Fasciolopsis buski
Giardia lamblia
Schistosoma spp.
Strongyloides stercolaris
Taenia spp.
Trichuris trichiura

Tot besluit

Parasieten vormen een toenemend gevaar voor de gezondheid. De beschikbaarheid van moderne en adequate testmethoden vormt een integraal onderdeel van de voorbereiding op deze toekomst.
NL-Lab biedt het meest uitgebreide parasitologisch onderzoek voor zowel behandelaar als particulier tegen een aantrekkelijke prijs.

Bent u arts of therapeut?
Stuur dan even een mailtje naar info@nl-lab.nl. Wij sturen u dan een aantal testpakketten die u, tijdens spreekuur, aan uw cliënt kunt meegeven. Ook sturen wij, op uw aangeven, testpakketten rechtstreeks en kosteloos naar uw cliënt.

Dr. Gijsbert J. Jansen, medisch bioloog

Diverse onderzoeken kunt u hier bestellen.