Bij het reguleren van de schildklierhormoonhuishouding zijn er verschillende hormonen betrokken,…
Milieuschade door kledingconsumptie
De textielindustrie veroorzaakt meer CO2-uitstoot dan de internationale lucht- en zeevaart bij elkaar en vindt vaak plaats onder slechte arbeids– en milieuomstandigheden.
Kleding wordt maar al te vaak als een wegwerpartikel van weinig waarde gezien. In Nederland komen per jaar bijna 1 miljard kledingstukken op de markt. Gemiddeld kopen we hier zo’n 50 nieuwe kledingstukken per persoon per jaar.
Slechte omstandigheden
Wereldwijd werken miljoenen mensen in de kledingproductie. De meeste kleding komt uit lagelonenlanden, waar vaak lange uren worden gemaakt onder slechte arbeidsomstandigheden, soms ook door kinderen. Voor de winkelprijs van een kledingstuk zou een hoger loon voor deze arbeiders weinig hoeven uitmaken omdat het maar een klein aandeel is in de kosten. Reclame en de winst voor de (tussen)handel zijn de grootste kostenposten van kleding.
Steeds meer kledingmerken en kledingwinkelketens vinden het belangrijk dat hun kleding onder betere omstandigheden wordt gemaakt. In het Convenant Duurzame kleding en textiel staan afspraken over de doelen en het tempo van deze verandering. Het verbeteren van de arbeidsomstandigheden in de productielanden en het voorkomen van milieuverontreiniging zijn belangrijke uitgangspunten waar alle convenantdeelnemers aan meewerken.
Kledingconsumptie
Doordat het aantal mensen op de wereld toeneemt, groeit de kledingindustrie. Maar de groei wordt ook veroorzaakt, doordat mensen kleding vaker als wegwerpproduct behandelen (fast fashion). Kleding is daardoor verantwoordelijk voor tussen de 2 en 10 procent van de totale milieubelasting die kledingconsumptie in de EU met zich meebrengt, schreef de European Parliamentary Research Service (EPRS), het onderzoeksbureau van het Europees Parlement.
Tot ruim 30 procent van de kleren die we in onze kast hebben hangen wordt langer dan een jaar niet gedragen. Gemiddeld wordt kleding zelfs al weggegooid nadat het zeven of acht keer is gedragen, zo berekende management consulting bedrijf McKinsey.
Milieuschade door kledingproductie
Alleen al voor de katoenteelt is een enorme hoeveelheid water en landbouwgrond nodig en worden grote hoeveelheden schadelijke bestrijdingsmiddelen gebruikt. Naast schadelijkheid voor het milieu kunnen chemicaliën ook heel schadelijk zijn voor werknemers en de lokale bevolking. Klimaatverandering, landgebruik, plasticsoep en giftige middelen tasten ook de gezondheid en leefgebieden van dieren enorm aan.
Kledingproductie vereist soms zoveel water dat er voor de lokale bevolking niet genoeg overblijft om te drinken.
Via keurmerkwijzer kun je nagaan of er bij het maken van de door jou gekochte kleding rekening is gehouden met niet alleen goede arbeidsomstandigheden, maar ook met milieuaspecten en of daar op wordt gecontroleerd.
Plasticsoep
Uit nieuwe cijfers van milieuorganisatie Plastic Soup Foundation blijkt dat bijna 70 procent van alle kleding van een of andere vorm van plastic is gemaakt, zoals polyester, nylon, acryl of polyamide. Door gebruik en wassen slijt textiel en komen er microplasticvezels vrij in de lucht en het oppervlaktewater. Dit geldt ook voor ‘duurzamere’ kleding, gemaakt van bijvoorbeeld gerecycled polyester en namaakleer.
Vooral fleece geeft veel van dit soort microplasticvezels af. Die vezels kunnen vervolgens in de lucht, bodem, zoete en zoute wateren belanden. Dat is een probleem, omdat die kleine plastic deeltjes niet biologisch afbreekbaar zijn. In het zeewater zorgen ze voor ernstige vervuiling: de zogenaamde plasticsoep. Omdat de oceanen onze grootste zuurstofleveranciers zijn en een belangrijke voedselbron vormen, kan dat grote gevolgen hebben voor ons.
Energieverbruik
Voor kleren zijn natuurlijke grondstoffen nodig zoals katoen en wol, die worden verkregen door katoenplanten te verbouwen of schapen te scheren. Er wordt ook veel gebruik gemaakt van synthetische stoffen, zoals polyester en nylon, die gemaakt worden van aardolie. Voor de productie van kledingstoffen is veel energie nodig. Om gewassen te verbouwen, stallen te verwarmen, olie voor synthetische vezels te winnen en om stoffen te produceren. De benodigde energie komt vaak uit fossiele brandstoffen, zoals olie, kolen en gas. Bij de verbranding hiervan komt onder andere CO2 vrij, een broeikasgas dat de aarde opwarmt en het klimaat verandert.
Wat is viscose?
Terwijl stoffen zoals katoen, linnen en wol als natuurlijke vezels worden beschouwd, is viscose een bio-based textiel of semi-synthetisch, omdat het wordt gemaakt van in de natuur voorkomende polymeren.
Viscose wordt gemaakt door de cellulose van houtpulp van bijvoorbeeld bamboe te behandelen met de chemicaliën natriumhydroxide en koolstofdisulfide om de verpulverde vezels te veranderen in een pluisachtige substantie die kan worden gebruikt voor kledingproductie.
Rayon, lyocell en modal zijn drie van de meest populaire soorten bamboestof. Viscose is minder sterk dan katoen of zijde, en slijt dus sneller.
Bij de productie van viscose is veel water nodig, voornamelijk om de afvalstoffen die vrijkomen te verdunnen. Als deze in het milieu terechtkomen veroorzaken ze ernstige watervuiling.
Is kleding gemaakt van bamboe duurzaam?
Kleding van bamboe heeft het imago milieuvriendelijk te zijn. Dat is echter niet het geval als het via de viscose-methode gemaakt wordt en dat is bij vrijwel alle bamboekleding het geval. Ook de vaak geclaimde antibacteriële werking verdwijnt door het viscoseproces. Daarnaast vindt, om ruimte te maken voor bamboeteelt, (in China) ontbossing plaats. Het continue oogsten kan leiden tot een monocultuur wat uiteindelijk slecht is voor de natuur. Koop daarom alleen bamboeproducten van FSC-gecertificeerde plantages.
Producenten verantwoordelijk voor recycling kleding
In 2023 gaat de invoering van uitgebreide productenverantwoordelijkheid (UPV) voor textiel gelden. Dit houdt in dat producenten van consumentenkleding verantwoordelijk worden voor inzameling, recycling, hergebruik en afvalfase van de producten die zij op de markt brengen. Producenten moeten dit logistieke systeem ook gaan financieren. Zij dragen de kosten voor het afvalbeheer, wat een financiële prikkel geeft om kleding van hogere kwaliteit te produceren. Hierdoor kan kleding beter worden gerecycled en worden hergebruikt. De UPV geldt voor zowel consumentenkleding als voor bedrijfskleding.
Daarnaast is in het beleidsprogramma Circulair Textiel afgesproken dat in 2030 kleding voor de helft moet bestaan uit gerecycled/duurzaam materiaal.
Wat gebeurt er met retourgezonden kleding?
Online gekocht en teruggestuurde kleding, zo’n 30-40% van de gedane bestellingen, kost webshops handenvol geld. Niet alleen aan de terugzendkosten, maar ook aan de uren die besteed moeten worden aan alle handelingen die verricht moeten worden voor de geretourneerde kleding.
Kleren die niet door het inspectieproces komen worden vaak verbrand of verwerkt tot bijvoorbeeld vulling voor autostoelen. Verschillende webshops komt het echter beter, want goedkoper, uit het hele inspectieproces over te slaan en alle geretourneerde artikelen gewoon meteen te vernietigen. Welke webshops pakketjes in de verbrandingsoven gooien, is niet duidelijk. Grote bedrijven hoeven namelijk niet bekend te maken wat ze met die pakketjes doen.
De Nederlandse modesector alleen zou al 21,5 miljoen kledingstukken per jaar overhouden, waarvan nog geen 3 procent wordt gerecycled. Er zou jaarlijks ongeveer 140 miljoen kilo kleding worden verbrand. Volgens de sector zelf zouden echter veel kleren die niet binnen het seizoen worden verkocht, in de outlet aan de man worden gebracht, of worden opgekocht door een andere handelaar.
Veganistische kleding
Veganistische kleding is vrij van dierlijke materialen. Er wordt dus bijvoorbeeld geen leer, wol of zijde voor gebruikt. Omdat door deze kleding dierenleed wordt voorkomen is dit ook de meest diervriendelijke kleding.
Er wordt geëxperimenteerd met het gebruik van plantaardige materialen als grondstof voor textiel. Voorbeelden hiervan zijn een mix van biologisch katoen en banaan, waarvan inmiddels onderbroeken te koop zijn, en nieuwe leersoorten op basis van biologische producten zoals paddenstoelen, maar dit leer vergaat nog heel snel.
Tips voor het duurzaam omgaan met kleding
- Koop alleen wat je nodig hebt, je goed past, goed van kwaliteit is én te combineren is met de rest van je garderobe. Tijdloze kleren kunnen lang mee gaan.
- Koop tweedehands kleren.
- Koop kleren van gerecycled materiaal of dat gemaakt is van maximaal twee materialen, want dat is makkelijker te recyclen. Elastaan maakt recyclen juist moeilijk. Knopen, ritsen en niet-stoffen decoraties moeten eerst van kleren af worden gehaald voor ze kunnen worden gerecycled. Je kunt ze gebruiken om andere kledingstukken mee te upcyclen en het maakt het recyclen van het kledingstuk makkelijker.
- Kleding huren, lenen of ruilen past goed in het systeem van een circulaire economie. Er komen steeds meer kledingverhuurbedrijven en niet alleen voor galakleding.
- Behandelingen om kleding strijkvrij te laten zijn, er versleten uit te laten uit zien of waterafstotend te maken zijn vaak milieubelastend. Ga dus steeds na of je dit wel nodig vindt.
- Als je bent uitgekeken op een goed bruikbaar kledingstuk kun je het weggeven, bijvoorbeeld aan een kledingbank waar mensen terecht kunnen die het hard nodig hebben, maar zelf niet (meer) kunnen betalen. Je kunt het ook verkopen.
- Kijk of een kledingstuk met een scheur of gat erin gerepareerd kan worden.
- Pas je kleren aan aan je nieuwe wensen en mode-inzichten in plaats van de nieuwste mode te kopen. Combineer tijdloos design met trenditems en -accessoires zoals riemen en shawls.
- Maak er iets anders van, bijvoorbeeld een tas van een spijkerbroek. Of gebruik je trouwjurk om er bekleding voor een wiegje van te maken.
- Leg kleding van rekbare stof opgevouwen in de kast en hang snel kreukende kleren op. Zo houden ze langer een goede pasvorm.
- Sluit alle ritssluitingen voor je gaat wassen, want open ritssluitingen kunnen andere kledingstukken beschadigen.
Kleding wassen
Was kleren niet vaker dan nodig is, dan slijten ze ook minder snel en blijven kleuren helderder. Was op een zo laag mogelijke temperatuur en bij voorkeur met een vloeibaar wasmiddel, omdat er dan vooral bij het wassen van synthetische kleding, minder microvezels los komen. In parfumvrij wasmiddel en wasverzachter zit geen microplastic.
Wasnoten, wasmagneten, wasbollen en waspellets blijken in tests niet beter te werken dan wassen met alleen water. De Consumentenbond concludeerde dat je waarschijnlijk met minder wasmiddel toe kan dan het doseeradvies van de wasmiddelenfabrikant, als je was niet al te vuil is en je water niet te hard. Voorwassen is niet nodig. Keurmerken als het Europees Ecolabel garanderen dat een wasmiddel het milieu zo weinig mogelijk belast.
Wanneer je de was in de wind laat drogen, wordt je wasgoed lekker zacht. Droog je de was binnen, zorg dan voor voldoende ventilatie om vochtproblemen te voorkomen. Warmtepompdrogers zijn zuiniger in energieverbruik dan afvoer- of condensdrogers.
Je kunt de milieuschade van jouw kleren eenvoudig beperken door minder nieuwe kleren te kopen.
Update juli 2024
Oplosbare kleding
In een studie [1] werd een kleine, goedkope, machine ontworpen, die textielvezels maakt van gelatine en andere duurzame materialen. Deze vezels voelen aan als vlas en lossen in heet water binnen enkele minuten tot een uur helemaal op.
De machine gebruikt een plastic spuit om een vloeibaar mengsel van gelatine te verwarmen en er druppels van uit te persen. Het mengsel bevat gelatine als biopolymeer, isopropanol als niet-oplosmiddel, en water als oplosmiddel. De vezels kunnen worden aangepast aan de gewenste sterkte, elasticiteit en kleur.
Behalve van gelatine worden ook oplossingen op basis van algen en chitine onderzocht.
Er is wel meer onderzoek nodig om de juiste formuleringen voor de bio-based coatings te bepalen en hun duurzaamheid te verifiëren, zonder afbreuk te doen aan hun biologische afbreekbaarheid en composteerbaarheid.
Met de studie laten de onderzoekers zien dat ook de mode-industrie kan verduurzamen.
Bron
Desktop Biofibers Spinning: An Open-Source Machine for Exploring Biobased Fibers and Their Application Towards Sustainable Smart Textile Design; Eldy S. Lazaro Vasquez, Mirela Alistar, Laura Devendorf, Michael L. Rivera; Association for Computing Machinery, 11 may 2024; https://dl.acm.org/doi/10.1145/3613904.3642387
Bronnen
1. Zo schaadt kleding het milieu; Milieucentraal; https://www.milieucentraal.nl/bewust-winkelen/kleding/zo-schaadt-kleding-het-milieu/ .
2. 10 Tips voor duurzamere kleren; Milieucentraal;
https://www.milieucentraal.nl/bewust-winkelen/kleding/10-tips-voor-duurzamere-kleren/ .
3. Modeketens in 2023 verantwoordelijk voor afgedankte kleding; Rijksoverheid 20-05-2021;
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/05/20/modeketens-in-2023-verantwoordelijk-voor-afgedankte-kleding .
4. Bamboe; welke producten maken we er van en hoe duurzaam is het eigenlijk?; Verantwoord Kiezen, 12 juni 2019;
https://www.verantwoordkiezen.nl/bamboe-welke-producten-maken-we-er-van-en-hoe-duurzaam-is-het-eigenlijk/ .
5. Wat is Viscose stof, wassen, strijken en de eigenschappen; Emma, Kledinginfo, 7 juli 2019;
https://www.kledinginfo.nl/materialen/viscose-stof-strijken-en-wassen/ .
6. Kleren retourneren? Grote kans dat jouw pakje wordt vernietigd . Radar.AVROTROS 30-9-2021; https://radar.avrotros.nl/nieuws/item/kleren-terugsturen-grote-kans-dat-jouw-pakje-in-de-verbrandingsoven-belandt/ .
7. Beleid duurzaam en circulair textiel; Ministerie van Infrastructuur en Rijkswaterstaat;
https://www.afvalcirculair.nl/onderwerpen/afvalstromen-ketens/textiel/beleid-duurzaam-circulair-textiel/ .
8. Is bamboetextiel wel zo groen?; Keuringsdienst van waarde; 27-10-2022;
https://kro-ncrv.nl/programmas/keuringsdienst-van-waarde .
9. Bericht NOS; https://nos.nl/artikel/2451567-autobanden-en-plastic-verpakkingen-grootste-veroorzakers-microplastics.