Wereldwijde tekorten aan vitamines en mineralen

In The Lancet zijn de vitamine- en mineralentekorten wereldwijd in kaart gebracht en micronutrientdeficiënties blijken de meest voorkomende vorm van ondervoeding te zijn.

Eva Jinek besprak in de uitzending van 24 oktober 2024 de onkundige uitspraken die influencers doen over vitaminen- en mineralengebruik met Antoinette Hertsenberg (Radar), Teun van de Keuken en dr. Flemming. Terecht dat men kritiek heeft op uitspraken van influencers zonder moleculaire kennis.

Want er wordt nogal wat onzin verkocht door influencers. Influencers zijn tegenwoordig niet weg te denken uit de online wereld. Het zijn personen met een grote achterban op social media, publiek dat hen volgt. Ze worden ingezet om merken te promoten.

Maar helaas deden de drie uitgenodigde ‘deskundigen’ bij Jinek ook onzinnige, kort door de bocht uitspraken over vitaminen- en mineralengebruik. Extra vitaminen zijn niet nodig, want er zijn geen tekorten en je plast ze uit (dus zonde van de “dure’ urine).

Hoogleraar Andrea Maier had een beter verhaal op 5 januari 2023 bij Eva Jinek in haar talkshow. Ook was ze te gast op 7 februari jongstleden bij Tijd voor Max, waar ze sprak over een supplement dat ‘enorm goed’ lijkt te werken tegen veroudering. Het supplement waarover gesproken wordt is een vorm van vitamine B3 en heeft effect op NAD+ in het lichaam.

Dus Jinek, voortaan graag deskundigen op dit gebied uitnodigen. Want de vraag moet zijn: komen we vitaminen en mineralen tekort? Hoe komen we daar achter? Worden vitaminen en mineralen ook regelmatig gemeten in het bloed bij artsen/specialisten?

Zo niet, waarom roepen ze dan dat vitaminen extra niet nodig zijn. Ze worden namelijk zelden gemeten, dus men heeft eigenlijk geen goed beeld van hoe we er met zijn allen voor staan. The Lancet Global heeft dit wel uitgezocht. Wereldwijd worden vitaminen- en mineralentekorten waar genomen.

Komen we vitaminen en mineralen tekort?

Op basis van schattingen van de inname van voedingsstoffen uit voedsel (exclusief verrijking en suppletie) consumeren:

• Ruim 5 miljard mensen niet voldoende jodium (68% van de wereldbevolking), vitamine E (67%) en calcium (66%).
• Ruim 4 miljard mensen consumeren niet genoeg ijzer (65%), riboflavine (55%), foliumzuur (54%) en vitamine C (53%).
• Binnen dezelfde landen en leeftijdsgroepen was de geschatte ontoereikende inname voor vrouwen hoger dan voor mannen voor jodium, vitamine B12, ijzer en selenium, en hoger voor mannen dan voor vrouwen voor magnesium, vitamine B6, zink, vitamine C, vitamine A en thiamine en niacine.

Deze analyse levert de eerste mondiale schattingen op van een ontoereikende inname van micronutriënten op basis van gegevens over de inname via de voeding, waarbij de veel voorkomende hiaten in voedingsstoffen en de variabiliteit naar geslacht worden benadrukt. Deze resultaten kunnen door gezondheidszorgbeoefenaars worden gebruikt om zich te richten op bevolkingsgroepen die interventie nodig hebben.

In deze analyse zijn niet alle vitamines en mineralen meegenomen. Zo ontbreken bijvoorbeeld vitamine D, vitamine K en koper. Het onderzoek is gepubliceerd in The Lancet Global Health.

Resultaten van tekorten

De schattingen (hierboven al kort samengevat) genoemd van de ontoereikende inname waren over het algemeen hoog en kwamen vooral veel voor bij jodium (5,1 miljard mensen; 68% van de bevolking), vitamine E (5,0 miljard mensen; 67% van de bevolking), calcium (5,0 miljard mensen; 66% van de bevolking) en ijzer (4,9 miljard mensen; 65% van de bevolking). Niacine had de laagste schatting van ontoereikende inname (1,7 miljard mensen; 22% van de bevolking), gevolgd door thiamine (2,2 miljard mensen; 30% van de bevolking) en magnesium (2,4 miljard mensen; 31% van de bevolking).

Een paar landen hadden geschatte inname-onvoldoendes die afweken van de algemene patronen. In India waren bijvoorbeeld de geschatte ontoereikende innames van riboflavine, foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12 bijzonder hoog; Madagaskar en de Democratische Republiek Congo hadden een hoge ontoereikende niacine-inname; en Rusland, Mongolië en Kazachstan hadden een hoge ontoereikende seleniuminname.

De calciuminname-inadequaatheid was het hoogst in landen in Zuid-Azië, Sub-Sahara Afrika en Oost-Azië en de Pacific. De inname-inadequaatheid was hoog in alle leeftijds- en geslachtsgroepen in deze landen, maar vooral onder mensen van 10-30 jaar. Alleen landen in Noord-Amerika, Europa en Centraal-Azië hadden een consistent lage prevalentie van inadequate calciuminname. Een lage prevalentie van inadequate jodiuminname werd alleen waargenomen in Europa en Canada en, voor vitamine E, voornamelijk in Pacifische eilandstaten. Voor riboflavine en vitamine B12 waren hoge prevalenties van inadequate innames alleen gebruikelijk in landen in Zuid-Azië en Afrika.

Dit artikel gepubliceerd in The Lancet Global benadrukt de enorme omvang van de tekortkomingen in de inname van micronutriënten over de hele wereld, met name voor jodium, vitamine E, calcium, ijzer, riboflavine en foliumzuur.

Er ontstonden duidelijke patronen voor de verschillende niveaus van geschatte tekortkomingen voor specifieke voedingsstoffen op basis van geslacht, groter dan de patronen die werden waargenomen in verschillende leeftijdsgroepen binnen een bepaald geslacht. Inzicht in deze patronen kan ons helpen om beter te identificeren waar voedingsinterventies nodig zijn, zoals dieetinterventies, biofortificatie, versterking en supplementatie.

Bovendien kan het onderzoeken welke tekortkomingen in de inname van voedingsstoffen met elkaar samenhangen, helpen bepalen welke voedingsreacties gecoördineerd moeten worden om de efficiëntie van de interventie te verbeteren.

Bepaalde geografische gebieden rechtvaardigen nader onderzoek naar de oorzaken en ernst van tekortkomingen voordat er beleid wordt aangenomen voor versterking, supplementatie en dieetinterventie.

Redactie Natuurdiëtisten

Bron:
Passarelli S., Free C.M., Shepon A. et al. (2024). Global estimation of dietary micronutrient inadequacies: a modelling analysis. Lancet Glob. Health 12: e1590-e1599.
Uitzending Eva; https://eva.avrotros.nl/artikel/de-uitzending-van-24-oktober-172
Met o.a. Antoinette Hertsenberg, Teun van de Keuken en Flemming

Twee typen ijzerdeficiënties bij gezonde personen

Er zijn 2 typen ijzerdeficiënties: een absolute en een functionele ijzerdeficiëntie bij gezonde personen.

Uit de Amerikaanse NHANES studie 2017-2020 onder 8.021 volwassen Amerikanen (gemiddelde leeftijd 48 jaar, zonder anemie, hartfalen, chronische nierziekten of zwangerschap), blijkt dat van de gezonde volwassenen 14% een absolute ijzerdeficiëntie en 15% van de gezonde volwassenen een functionele ijzerdeficiëntie heeft.

Een absolute en functionele ijzerdeficiëntie ontstaan in eerste instantie zonder dat er sprake is van anemie (bloedarmoede).

• Er is sprake van een absolute ijzerdeficiëntie als de ijzervoorraden verlaagd
• Er is sprake van een functionele ijzerdeficiëntie als er nog voldoende ijzervoorraden zijn maar het ijzer inadequaat kan worden benut door inflammatie.

De absolute ijzerdeficiëntie is:

• Het hoogst onder vrouwen van 18-50 jaar (34%).
• Bij mannen komt een absolute ijzerdeficiëntie vooral voor onder mannen > 65 jaar (7%).
• Bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd speelt het bloedverlies met hevige menstruaties en bij oudere mannen het occult bloedverlies via het maagdarmkanaal een rol.

Een functionele ijzerdeficiëntie komt:

• Bij alle leeftijdsgroepen meer voor dan een absolute ijzerdeficiëntie (behalve bij vrouwen < 50 jaar).
• Bij een hogere body mass index (BMI) is het geassocieerd met een hoger risico op een functionele ijzerdeficiëntie.

Het onderzoek is gepubliceerd in JAMA Network Open.

Multivitamine-gummies missen belangrijke vitamines en mineralen

In multivitamines in de vorm van gekleurde gummies ontbreken belangrijke vitamines en bijna alle mineralen. Dit blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond. Maar fabrikanten van deze gummies scheppen met hun claims een totaal andere verwachting.

De Consumentenbond bestudeerde de samenstelling van 22 multivitamine-gummies voor volwassenen en 27 voor kinderen. Geen enkel product komt in de buurt van de ‘normale’ multivitamine in de vorm van een (kauwt)tablet. Terwijl de winegum-achtige gummies gemiddeld 2,5x zo duur zijn.

De meeste producten missen 3 à 4 van de 13 vitamines (vaak ontbreken thiamine (vitamine B1), riboflavine (vitamine B2), pantotheenzuur (vitamine B5), foliumzuur en vitamine K) en rond de 10 van de 11 belangrijkste mineralen en spoorelementen (er zit vaak alleen zink in). Zo zit in geen enkele multivitamine-gummie ijzer of calcium. Volgens fabrikanten ontbreken bepaalde vitamines en mineralen vanwege een te sterke kleur of bittere smaak.

Kruidencheck bij CBG

Het CBG heeft een kruidencheck ontwikkeld om consumenten voor te lichten wanneer de combinatie van kruiden en medicijnen gevaarlijk kan zijn. Het CBG heeft nu een Kruidencheck uitgebracht.

Hierbij worden 3 groepen onderscheiden:

Gebruik je kruiden in de keuken
Bij normaal gebruik van kruiden in de keuken hoef je je geen zorgen te maken over wisselwerking.

Gebruik je kruiden, maar geen medicijnen
• Wil je kruidenmiddelen gebruiken, lees dan de verpakking en/of bijsluiter en bekijk de website van de NVWA.
• Als je alleen kruidenmiddelen gebruikt (dus geen medicijnen), dan hoef je je geen zorgen te maken over wisselwerking.
• Twijfel je of je een kruidenmiddel kunt gebruiken? Vraag advies aan jouw arts, apotheker, drogist of natuurdiëtist.

Gebruik je kruiden en medicijnen
Wil je kruidenmiddelen gebruiken, overleg dan met je arts of apotheker.

Zelftesten: genetische zelftesten.

DNA test medicijnen: Medicijnen Lever DNA test.
Effectiviteit van medicatie
Risico op bijwerkingen
DNA-impact op dosering
In samenwerking met stichting Nederlands Instituut voor Farmacogenetisch Onderzoek (NIFGO)